Ο Μέγας Αλέξανδρος στην Περσέπολη

Ο Αλέξανδρος Γ΄ της Μακεδονίας (356 – 323 π.Χ.), περισσότερο γνωστός ως Μέγας Αλέξανδρος, είναι μια από τις πιο ελκυστικές ιστορικές προσωπικότητες για μελέτη όχι μόνο στην αρχαία ιστορία, αλλά και στην ιστορία γενικότερα.

Η σύντομη αλλά έντονη ζωή του, η σημασία όλων των στρατιωτικών του κατορθωμάτων και η ριζική αλλαγή που προκάλεσε σε όλο τον κόσμο, οδήγησαν στη δημοσίευση χιλιάδων μελετών τους τελευταίους αιώνες για οτιδήποτε σχετίζεται με τη ζωή και το έργο του. Αφού πέρασε ένα μήνα στη θρυλική πόλη της Βαβυλώνας και μπήκε στην καρδιά της Περσικής Αυτοκρατορίας για να καταλάβει την πόλη Σούσα, ο Αλέξανδρος εκεί έζησε ένα από τα σημαντικότερα σημεία της ζωής του: την άφιξη του στην Περσέπολη.

Ψηφιακή ανακατασκευή των ανακτόρων της Περσέπολης (Jean-Claude Golvin)

Περσέπολη, συμβολική κατάκτηση

Μετά τη νίκη του στη Μάχη των Περσικών Πυλών, ο Μέγας Αλέξανδρος είχε ανοίξει το δρόμο για τη θρυλική πόλη της Περσέπολης, που ίδρυσε ο βασιλιάς Δαρείος Α΄ στην αρχή της βασιλείας του, γύρω στο 516-513 π.Χ., και έχτισε μαζί με τον γιο του, Ξέρξη (486 – 465 π.Χ.). Το ανακτορικό συγκρότημα, το οποίο δεν κατοικήθηκε μόνιμα, αλλά μόνο κατά τη διάρκεια των μεγάλων εορτών, στολίστηκε πλούσια με πολυάριθμα κτίρια και από τους δύο βασιλιάδες. Λόγω του μεγέθους του, της μνημειακότητάς του και της μεγαλοπρέπειάς του, ήταν ένα από τα μεγαλύτερα αρχιτεκτονικά επιτεύγματα της Αρχαιότητας.

Ως το μεγαλύτερο διοικητικό και πνευματικό κέντρο της Περσικής Αυτοκρατορίας, η κατάληψη της Περσέπολης συμβόλιζε πολλά. Εδώ γίνονταν τα κύρια γεγονότα και τελετές της χρονιάς και από αυτήν είχαν προέλθει οι στρατοί που είχαν προσπαθήσει να εισβάλουν στην ηπειρωτική Ελλάδα κατά τους Πολέμους (490-479 π.Χ.). Ως εκ τούτου, η Περσέπολη αναγνωρίστηκε από τους Έλληνες ως η καρδιά του σκότους, το μεγαλύτερο σύμβολο της περσικής κυριαρχίας επί των ελεύθερων κατακτημένων λαών.

Η σημερινή κατάσταση της Πύλης των Εθνών, του μεγάλου κτηρίου εισόδου στο συγκρότημα του παλατιού

Ο Μέγας Αλέξανδρος στην Περσέπολη

Ο Μέγας Αλέξανδρος μπήκε στην Περσέπολη χωρίς καμία δυσκολία, καθώς ο τοπικός διοικητής της, ο Τιριδάτης, είχε αποφασίσει να την παραδώσει χωρίς μάχη. Ωστόσο, η πόλη είχε πολύ διαφορετική μοίρα από τα Σούσα ή τη Βαβυλώνα. Με την έγκριση του Αλέξανδρου, η πόλη λεηλατήθηκε άγρια από τα Μακεδονικά στρατεύματα, τα οποία επιδόθηκαν σε ληστείες, βιασμούς, φόνους και καταστροφές. Έτσι, ο νέος βασιλιάς της Ασίας θέλησε να ευχαριστήσει τους άνδρες του για όλες τις προσπάθειες και το θάρρος τους, παραχωρώντας τους λάφυρα που δεν είχαν ξαναδεί.

Στους θαλάμους θησαυρών της Περσέπολης, ο Αλέξανδρος βρήκε έναν από τους μεγαλύτερους θησαυρούς στην ιστορία: 120.000 τάλαντα, που θα ισοδυναμούσαν με περισσότερους από 3.100 τόνους ράβδους χρυσού και αργύρου. Αυτό το κολοσσιαίο χρηματικό ποσό από μόνο του ξεπέρασε κατά πολύ το άθροισμα όλων των θησαυρών που συγκεντρώθηκαν μέχρι σήμερα. Ο θησαυρός ήταν τόσο μεγάλος που ήταν μεγάλη πρόκληση να τον βγάλεις από την Περσέπολη. Σύμφωνα με πηγές, θα χρειάζονταν έως και 20.000 μουλάρια και 3.000 καμήλες για να μεταφέρουν και την τελευταία ουγγιά πολύτιμου μετάλλου στη Βαβυλώνα.

Από την Περσέπολη στις Πασαργάδες

Αφού πέρασε τέσσερις μήνες στην Περσέπολη, μεταξύ Ιανουαρίου και Μαΐου 330 π.Χ., ο Μέγας Αλέξανδρος έφυγε από την πόλη, αλλά όχι πριν διατάξει την καύση των ανακτόρων της. Η παραδοσιακή ιστοριογραφία εξήγησε αυτό το γεγονός ως την αλόγιστη πράξη ενός μεθυσμένου Αλέξανδρου την παραμονή της αναχώρησής του, αλλά η αλήθεια είναι ότι ήταν μια προμελετημένη και αποφασισμένη πράξη αρκετούς μήνες πριν φτάσει στην περσική πρωτεύουσα.

Τρέχουσα κατάσταση ενός άλλου κτιρίου της Περσέπολης

Ο Αλέξανδρος έκαψε τουλάχιστον τρία μεγάλα κτίρια (την αίθουσα ακροατηρίου, το θησαυροφυλάκιο και το παλάτι των εκατό κιόνων) του ανακτορικού συγκροτήματος της Περσέπολης, και το έκανε για δύο βασικούς λόγους: αφενός, ήταν το αποκορύφωμα της Ελληνικής εκδίκηση κατά των Περσών για την καταστροφή που προκλήθηκε στους Περσικούς Πολέμους, από την άλλη, ήταν μια συμβολική προειδοποίηση προς τους θαλασσοπόρους, μια προειδοποίηση για να μην τολμήσει κανείς να αμφισβητήσει την αδιαμφισβήτητη κυριαρχία του Μακεδόνα κυρίαρχου στην Ασία.

Τον Μάιο του 330 π.Χ., ο Μέγας Αλέξανδρος άφησε μια ερειπωμένη και στάχτη Περσέπολη για να κατευθυνθεί κατευθείαν προς τα Εκβάτανα, την πόλη στην οποία βρίσκονταν ο Δαρείος Γ' και ότι είχε απομείνει από τον περσικό αυτοκρατορικό στρατό. Στην πορεία, ο Αλέξανδρος έφτασε στις Πασαργάδες, την παλαιότερη περσική βασιλική κατοικία. Εκεί βρισκόταν το ταφικό μνημείο του Κύρου Β' του Μεγάλου (559 – 530 π.Χ.), του ιδρυτή της Δυναστείας των Αχαιμενιδών και συγγραφέα της μεγάλης αρχικής επέκτασής της. Τώρα που οι τρεις μεγαλύτερες περσικές πόλεις (Βαβυλώνα, Σούσα και Περσέπολη) είχαν πέσει, έμεινε μόνο μία αποστολή: ο Δαρείος Γ' έπρεπε να αιχμαλωτιστεί και να σκοτωθεί.