Ανάβατος: Ο εγκαταλελειμμένος οικισμός στη Χίο που ταξιδεύει στο χρόνο

Ο Ανάβατος είναι από τους οικισμούς που δεν περιμένει να συναντήσει κανείς στη Χίο, καθώς το νησί έχει συνδυάσει άρρηκτα το όνομά του με τα περίφημα Μαστιχοχώρια –Μεστά και Πυργί ανάμεσα στα πιο δημοφιλή. Κι όμως ο εγκαταλελειμμένος οικισμός στο δυτικό τμήμα του νησιού, αποτελεί πραγματική έκπληξη για τους επισκέπτες της Μυροβόλου νήσου.

Γνωστός και ως ο «Μυστράς» του Αιγαίου, ο Ανάβατος είναι ένας μεσαιωνικός οικισμός που λειτουργεί ως χρονομηχανή, ταξιδεύοντας τον επισκέπτη του στο παρελθόν. Η μεσαιωνική καστροπολιτεία συγκλονίζει στο αντίκρισμά της, τόσο με την άγρια και ανέγγιχτη ομορφιά, όσο και με την επιβλητικότητα του τοπίου. Μάλιστα, συγκαταλέγεται ανάμεσα στους σημαντικότερους και πιο ιστορικούς μεσαιωνικούς οικισμούς της χώρας.

Ο Ανάβατος στέκει αγέρωχος και περήφανος στην πλευρά ενός απόκρημνου βράχου ύψους 450 μέτρων, στο κεντρο-δυτικό τμήμα του νησιού και ξεχωρίζει για τη φυσική οχύρωσή του, καθώς περιβάλλεται από δύο φαράγγια, με την είσοδο στον οικισμό να είναι εφικτή μόνο από το βόρειο τμήμα του. Το όνομά του, είναι άμεσα συνδεμένο με την τοποθεσία, καθώς η σημασία του υποδηλώνει πως πρόκειται για έναν τόπο όπου κανείς δεν μπορεί να ανεβεί.

Η ίδρυση του Ανάβατου τοποθετείται στους μέσους βυζαντινούς χρόνους, ενώ σύμφωνα με την παράδοση, δημιουργήθηκε από τους εργάτες που έφτασαν στη Χίο για την κατασκευή της Νέας Μονής επί Κωνσταντίνου του Μονομάχου. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, ο οικισμός δημιουργήθηκε λόγω των πειρατικών επιδρομών που μάστιζαν τα δυτικά παράλια του νησιού.

Ανάβατος: Η μεσαιωνική καστροπολιτεία στη Χίο που προκαλεί δέος

Πέτρινα κτίσματα, καμάρες και δύο εκκλησίες αποτελούν τα βασικά χαρακτηριστικά του οικισμού, που μέσα από την βόλτα σε αυτόν ο επισκέπτης πραγματοποιεί ένα αξέχαστο ταξίδι στο χρόνο.

Ο παλιός πυρήνας του οικισμού καταστράφηκε κατά τη διάρκεια των γεγονότων της Σφαγής της Χίου, όταν ο Ανάβατος πολιορκήθηκε και αλώθηκε από τα οθωμανικά στρατεύματα. O κυρίως οικισμός εγκαταλείφθηκε οριστικά μετά το σεισμό του 1881 και οι εναπομείναντες κάτοικοί του εγκαταστάθηκαν στο κατώτερο τμήμα του Ανάβατου, ενώ το 1918 εγκαταστάθηκαν προσωρινά πρόσφυγες από τα παράλια της Μικράς Ασίας.