Τα ασύλληπτης ομορφιάς ψηφιδωτά που ανακαλύφθηκαν στην αρχαία Ελληνική πόλη Ζεύγμα, στη νότια Τουρκία

Η Ζεύγμα ήταν αρχαία Ελληνιστική πόλη στη σημερινή νότιο ανατολική Τουρκία. Την ίδρυσε ο διάδοχος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Μακεδόνας στρατηγός Σέλευκος Νικάτωρ (εξ ου και η δυναστεία των Σελευκιδών), περίπου το 300 π.Χ.

Χάρη στην στρατηγική της θέση κοντά στον Ευφράτη, μέχρι και το Μεσαίωνα η Ζεύγμα ήταν εύπορη και πολλοί αρχαιολόγοι τη συνέκριναν με την Πομπηία. Χαρακτηριστικό άλλωστε είναι και το γεγονός ότι στην ακμή της έφτανε τους 25.000 κατοίκους.

Το όνομα της το οφείλει στη γέφυρα που έγινε στη πόλη με λέμβους ενωμένες, ώσπου ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Τραϊανός έκτισε νέα πέτρινη γέφυρα. Η πόλη είχε δύο τμήματα-συνοικίες, στην ουσία ξεχωριστές πόλεις, τη Σελεύκεια στην ανατολική όχθη του Ευφράτη και την Απάμεια στη δυτική.

Τον 1ο π.Χ. αιώνα η Ζεύγμα έγινε τμήμα της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Την ίδια εποχή οι Πάρθοι κατέλαβαν την Απάμεια και χώρισαν τη Ζεύγμα κάνοντας τον Ευφράτη σύνορο. Η πόλη γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη, ενώ έγινε και έδρα της IV Σκυθικής λεγεώνας (Legio IV Skcythica) που παρέμεινε εκεί μέχρι το 252 μ.Χ., όταν ο ρωμαϊκός στρατός ηττήθηκε από τον Σαπώρ Α΄ στη Βαρβαλλισό.

Η Ζεύγμα πέρασε στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία και διατηρήθηκε έως το 637 μ.Χ. όταν καταλήφθηκε και λεηλατήθηκε από τους Άραβες, οπότε η πόλη σταδιακά εγκαταλείφθηκε.

Η Ζεύγμα από το 2000 είναι κατά 80% βυθισμένη, καθώς, παρά τις διαμαρτυρίες, κατακλύστηκε από τα νερά τεχνητής λίμνης που σχηματίστηκε από το φράγμα Μπιρετσίκ.

Τα κομψοτεχνήματα, τα οποία ανακαλύφθηκαν πριν από μερικά χρόνια σε εξαιρετική κατάσταση, ανάγονται στον 2ο μ.Χ αιώνα. Πρόκειται για μοναδικής τέχνης ψηφιδωτά, που απεικονίζουν τις Μούσες και τον Ωκεανό.

Στο ψηφιδωτό με τις Μούσες, το όνομα της καθεμιάς είναι γραμμένο στα ελληνικά, καθώς η ελληνιστική κοινή ήταν η διεθνής γλώσσα της εποχής.

Το ένα ψηφιδωτό, που παριστά τις εννέα Μούσες, σε πορτρέτα, κοσμούσε μεγάλο δωμάτιο στο σπίτι που οι αρχαιολόγοι έχουν ονομάσει «Οίκο των Μουσών», λόγω της ιδιαίτερης φινέτσας στα αρχιτεκτονικά στοιχεία και στον διάκοσμό του.

Στο κέντρο εικονίζεται η Καλλιόπη και γύρω της οι αδερφές της. Κατά τον Ησίοδο, η Καλλιόπη ήταν η μεγαλύτερη και ευγενέστερη από τις 9 Μούσες, προστάτις της Επικής Ποίησης και της Ρητορικής, καθώς και όλων των Καλών Τεχνών (Καλλιέπουσα), άρα η επιλογή της στο κέντρο της σύνθεσης δεν προκαλεί έκπληξη.

Το δεύτερο ψηφιδωτό παριστά τον Ωκεανό και την Τιθύ και είναι ωραιότερο από ένα άλλο με παρόμοια σύνθεση που έχει βρεθεί σε διαφορετικό χώρο.

Η ζωηρότητα των μορφών, η ομορφιά τους και τα θαυμάσια χρώματα εντυπωσιάζουν.

Μάλιστα, οι ειδικοί λένε ότι έχουν χρησιμοποιηθεί ειδικά κατασκευασμένες γυάλινες ψηφίδες. Το τρίτο είναι μικρότερων διαστάσεων και αναπαριστά νεαρό άνδρα.