Έτσι γεννήθηκαν οι παροιμιώδεις φράσεις: Διέβη τον Ρουβίκωνα και Ο Κύβος Ερρίφθη

Ο Ιούλιος Καίσαρας όπως τον φαντάστηκε ο Αδόλφος Υβόν - Εικόνα: Bridgeman

Στις 10 Ιανουαρίου 49 π.Χ., ο Ρωμαίος στρατηγός Ιούλιος Καίσαρας αψήφησε τελεσίγραφο που του έθεσε η Γερουσία. Αν έφερνε τον στρατό του πέρα από τον ποταμό Ρουβίκωνα στη βόρεια Ιταλία, η Δημοκρατία θα βρισκόταν σε κατάσταση εμφυλίου πολέμου.

Έχοντας πλήρη επίγνωση της βαρυσήμαντης φύσης της απόφασής του, ο Καίσαρας αγνόησε την προειδοποίηση και άρχισε να βαδίζει νότια στη Ρώμη. Μέχρι σήμερα, η φράση «Διέβη τον Ρουβίκωνα» σημαίνει να αναλαμβάνω μια ενέργεια τόσο αποφασιστική που δεν μπορεί να υπάρξει γυρισμός.

Ο εμφύλιος πόλεμος που ακολούθησε αυτή την απόφαση θεωρείται από τους ιστορικούς ως το αναπόφευκτο επιστέγασμα ενός κινήματος που είχε ξεκινήσει δεκαετίες πριν.

Μια μέρα σαν σήμερα έμεινε στην Ιστορία για την απόφαση του Ιούλιου Καίσαρα να αρχίσει εμφύλιο πόλεμο στη Ρώμη. Επίσης η Ιστορία μας παρέδωσε, από τη σημερινή ημέρα, δυο φράσεις παροιμιώδεις.

Είναι δυο φράσεις που τις διαβάζουμε συχνά: «Διέβη τον Ρουβίκωνα»: Η φράση αναφέρεται μεταφορικά σε ανθρώπους που εν γνώσει τους λαμβάνουν μια ριψοκίνδυνη απόφαση που δεν θα έχει επιστροφή. Και η δεύτερη: «Ο κύβος ερρίφθη» ή στα λατινικά: alea jacta est: Η φράση λέγεται σε περιπτώσεις που μετά από πολλές σκέψεις και αμφιταλαντεύσεις λαμβάνεται οριστική απόφαση με πλήρη επίγνωση των συνεπειών.

Και οι δυο παροιμιώδεις φράσεις έχουν να κάνουν με την σημερινή ημερομηνία: 10 Ιανουαρίου.

Τι συνέβη 49 χρόνια πριν γεννηθεί ο Χριστός; Ο Ιούλιος Καίσαρ, επιστρέφοντας από τη Γαλατία κατευθυνόμενος προς τη Ρώμη αποφάσισε να περάσει με το στρατό του το Ρουβίκωνα ποταμό. Κάτι που σήμανε την έκρηξη του εμφυλίου πολέμου.

Η Ρωμαϊκή νομοθεσία ήταν ρητή πως, κάθε στρατηγός που πλησίαζε στην Ιταλία από τον βορρά έπρεπε να διαλύσει τον στρατό του πριν διασχίσει τη γέφυρα του Ρουβίκωνα ποταμού, που αποτελούσε το φυσικό βόρειο σύνορο μεταξύ της κυρίως Ιταλίας και των βορείων επαρχιών. Ο νόμος αυτός αποσκοπούσε στην προστασία της δημοκρατίας της Ρώμης από εσωτερικούς στρατιωτικούς κινδύνους: οι παραβάτες στρατηγοί και οι άνδρες τους εθεωρούντο ένοχοι εσχάτης προδοσίας και ιεροσυλίας, κάτι που επέσυρε την ποινή του θανάτου.

Ο Καίσαρ, ο οποίος γνώριζε τον νόμο, αμφιταλαντεύθηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα προτού αποφασίσει να διαβεί τον Ρουβίκωνα με της λεγεώνες του συντεταγμένες έτοιμες για μάχη. Το πήρε απόφαση και δεν έκανε πίσω...

Έτσι για να θυμηθούμε λίγο Ιστορία να πούμε ότι: Κατά την απουσία του Ιούλιου Καίσαρα από την Ρώμη, στη Γαλατία, ανακλήθηκε το δικαίωμά του να υποβάλει υποψηφιότητα για το αξίωμα του Υπάτου. Ενημερώθηκε πως η Σύγκλητος προσπαθούσε να προχωρήσει προς αντικατάστασή του. Η Σύγκλητος δεν έδειχνε καμία προθυμία να συνεργαστεί με τον Καίσαρα και ανακοίνωσε πως αν δεν υπέβαλε παραίτηση μέχρι τον Ιούλιο του 49 π.Χ. θα θεωρούνταν εχθρός της Ρώμης. Η αδιαλλαξία της Συγκλήτου οδήγησε τον Ιούλιο Καίσαρα στο πέρασμα του ποταμού Ρουβίκωνα με μικρή, αλλά εμπειροπόλεμη στρατιά, εναντίον των πομπηιανών φρουρών.

Παρά τις όποιες προσπάθειες συνεννόησης, ακολούθησε τελικά τη στρατιωτική οδό... Σχεδόν όλοι οι αξιωματικοί του, στήριξαν την απόφαση και δέχτηκαν να πολεμήσουν στο πλευρό του. Οι περισσότερες ιταλικές πόλεις τάχθηκαν με το μέρος του. Ο Πομπήιος, ανίκανος πια να υπερασπιστεί την ακεραιότητα της ολιγαρχικής δύναμης και την ασφάλεια της πόλης, κατέφυγε στην Ανατολή.

Ήταν να μην περάσει τον Ρουβίκωνα ο Ιούλιος Καίσαρ, αφού τον πέρασε… ο κύβος ερρίφθη!