Το Μυστήριο του Παλαιότερου Θρόνου στην Ευρώπη στο Παλάτι της Κνωσού

Η υπέροχη αίθουσα του θρόνου στο ανάκτορο της Κνωσού του 15ου αιώνα π.Χ. στην Κρήτη, στο κέντρο του Μινωικού πολιτισμού, θεωρείται το παλαιότερο τέτοιο δωμάτιο στην Ευρώπη.

Ο Μινωικός πολιτισμός άκμασε για περίπου δύο χιλιάδες χρόνια.

Το υπέροχο συγκρότημα της Κνωσού διέθετε μεγάλα ανακτορικά κτίρια, εκτεταμένες εγκαταστάσεις εργαστηρίων και πολυτελή λαξευμένα στο βράχο σπήλαια και θολωτούς τάφους. Ως σημαντικό κέντρο εμπορίου και οικονομίας, η Κνωσός διατηρούσε δεσμούς με τις περισσότερες πόλεις της Ανατολικής Μεσογείου.

Το παλάτι ήταν ένα μεγάλο δαιδαλώδες συγκρότημα, ένα τελετουργικό, θρησκευτικό και πολιτικό κέντρο που αντικατόπτριζε μεγάλο πλούτο, δύναμη και εξαιρετικά προηγμένη αρχιτεκτονική.

Βασιζόταν γύρω από μια κεντρική αυλή με περισσότερες από χίλιες αλληλένδετες αίθουσες και θαλάμους σαν λαβύρινθο.

Φωτογραφία: Olaf Tausch /Wikimedia Commons/ CC BY 3.0

To Μινωικό ανάκτορο της Κνωσού που φιλοξενεί τον παλαιότερο θρόνο της Ευρώπης

Η αίθουσα του θρόνου ανακαλύφθηκε το 1900 από τον Βρετανό αρχαιολόγο Άρθουρ Έβανς, κατά την πρώτη φάση των ανασκαφών του στην Κνωσό.

Βρέθηκε στο κέντρο του ανακτορικού συγκροτήματος και δυτικά της κεντρικής αυλής. Ο θάλαμος περιέχει ένα αλαβάστρινο κάθισμα στον βόρειο τοίχο, που προσδιορίζεται από τον Έβανς ως «θρόνος», ενώ δύο Γρύπες που στηρίζονται σε κάθε πλευρά τον κοιτάζουν, φαινομενικά προσκυνώντας τη φιγούρα που κάθεται εκεί.

Αντιπροσωπεύουν μυθικά πλάσματα που συνδυάζουν ένα λιοντάρι και έναν αετό - δύο θηρία που κυβερνούν τη Γη και συμβολίζουν τη θεότητα και τη βασιλεία. Ωστόσο, αυτοί οι γρύπες είναι ασυνήθιστοι: αν και είναι όμορφα επεξεργασμένοι φέρουν στο κεφάλι τους κάτι σαν στέμμα, δεν έχουν φτερά.

Τοιχογραφία Γρύπες στην αίθουσα του θρόνου. Φωτογραφία: Cavorite /Wikimedia Commons/ CC BY-SA 2.0

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Έβανς, συνολικά τριάντα άτομα μπορούσαν να φιλοξενηθούν τόσο στην αίθουσα του θρόνου όσο και στον προθάλαμο της.

Αρχικά, ο Έβανς προσδιόρισε τον πέτρινο θρόνο ως την έδρα του μυθικού βασιλιά της Κρήτης, Μίνωα, εφαρμόζοντας προφανώς γνώσεις από την Ελληνική μυθολογία. Άλλοι αρχαιολόγοι προτείνουν ότι η αίθουσα του θρόνου ήταν ένα ιερό μιας γυναικείας θεότητας και ότι μια ιέρεια που καθόταν εκεί ήταν το πρόσωπο που την αντιπροσώπευε στη Γη.

Φωτογραφία: Jebulon /Wikimedia commons/

Σύμφωνα με τους περισσότερους αρχαιολόγους, ο ίδιος ο θρόνος μπορεί να είχε στην πραγματικότητα περισσότερο θρησκευτική παρά πολιτική σημασία, λειτουργώντας στην αναπαράσταση των τελετουργιών που περιλάμβαναν μια Αρχιέρεια, όπως υποδηλώνεται από την εικονογραφία των γρύπων, των φοίνικων και των βωμών στις τοιχογραφίες. Πιο πρόσφατα, έχει προταθεί ότι το δωμάτιο χρησιμοποιούνταν μόνο την αυγή σε συγκεκριμένες περιόδους του χρόνου για συγκεκριμένες τελετές.

Διάφοροι αρχαιολόγοι ισχυρίζονται ότι το δωμάτιο και η διακόσμηση του χρονολογούνται πιθανότατα στην εποχή της Μυκηναϊκής κυριαρχίας περίπου μετά το 1.450 π.Χ., όταν οι πολιτικές συνθήκες στην Κρήτη ήταν εντελώς διαφορετικές, όπως υποδεικνύεται από την ταυτόχρονη εμφάνιση τάφων ελίτ, μεμονωμένες ταφές και την παρουσία των Μυκηναίων - Ελληνική γραφή «Γραμμική Β».

Εκείνη την εποχή, το ανάκτορο στην Κνωσό φαίνεται να έχει τροποποιηθεί με μικρό τρόπο ώστε να περιλαμβάνει χαρακτηριστικά όπως η αίθουσα του θρόνου. Ιδιαίτερα, οι στυλιζαρισμένοι πίνακες των αντίθετων γρύπων ήταν δημοφιλείς στη μυκηναϊκή τοιχογραφία της μεταγενέστερης εποχής, αλλά δεν είχαν ξαναφανεί στην Κρήτη.

Για παράδειγμα, παρόμοια διακόσμηση τοίχων βρέθηκε και στην αίθουσα του θρόνου του Μυκηναϊκού ανακτόρου της Πύλου στην Πελοπόννησο.