Ο αγγειοπλάστης Ανδρέας Μάκαρης φτιάχνει κεραμικά στη Σαντορίνη. Εικόνα: Greek Reporter
Ο κεραμοποιός πέμπτης γενιάς Ανδρέας Μάκαρης είναι ένας από τους πιο περιζήτητους καλλιτέχνες κεραμικής στο νησί της Σαντορίνης στην Ελλάδα.
Τα Ελληνικά νησιά, όπως και τα νησιά σε όλο τον κόσμο, φιλοξενούν αξιόλογους ανθρώπους που είναι συχνά πιο αυτοδύναμοι και επιχειρηματικοί από τους συμπατριώτες τους που ζουν στην ηπειρωτική χώρα. Κάποιοι μπορεί να πουν ότι οι νησιώτες μπορεί να είναι λίγο ιδιόρρυθμοι. Σε κάθε περίπτωση, η αυτοδυναμία και η δημιουργικότητά τους, ίσως καρπός της μοναξιάς στην οποία ζουν, τους επέτρεψε να επιμείνουν σε μερικές φορές πολύ δύσκολες οικονομικές συνθήκες ανά τους αιώνες.
Ένας τέτοιος άνθρωπος είναι ο αγγειοπλάστης πέμπτης γενιάς Ανδρέας Μάκαρης, με καταγωγή από την Αθήνα, ο οποίος έχει διατηρήσει την περήφανη παράδοση της οικογένειάς του να δημιουργεί όμορφα αγγεία. Τώρα δημιουργεί την τέχνη του στο ηφαιστειακό νησί της Σαντορίνης, γνωστό για τους απόκρημνους βράχους, τις εκπληκτικές παραλίες με μαύρη ηφαιστειακή άμμο και τα λευκά κτίρια που κολλάνε στις πλαγιές των βουνών.
Οι γραμμές στο μέτωπό του αντικατοπτρίζουν τις γραμμές που κάνουν τα δάχτυλά του στην κεραμική του καθώς περιστρέφεται στο εργαστήριο και στο ατελιέ του, που ονομάζεται «Χώμα και Νερό» στο Μεγαλοχώρι. Καθώς κάθεται στο τιμόνι του, με πιτσιλίσματα από πηλό που διακοσμούν τις κομψές παραστάσεις των αμφορέων στον τοίχο πίσω του, παρουσιάζει μια διαχρονική εικόνα των αγγειοπλαστών των Ελληνικών νησιών.
Κεραμική: Η διαχρονική τέχνη των Ελληνικών νησιών
Οι αμφορείς που απεικονίζονται σε σειρές πίσω του σχεδιάστηκαν από Έλληνες αγγειοπλάστες όπως κι εκείνος, που έζησαν χιλιάδες χρόνια πριν. Το χάρισμά τους για τη δημιουργία ομορφιάς ζει σε μια αδιάσπαστη γραμμή μέσα από τον Μάκαρη σήμερα.
Σε μια αποκλειστική συνέντευξη, ο Greek Reporter μίλησε στον δεξιοτέχνη αγγειοπλάστη για την τέχνη του, πώς έχει εξελιχθεί στα Ελληνικά νησιά όλα αυτά τα χρόνια και τι βλέπει για το μέλλον.
Μιλώντας για το παράδοξο που θέτει ο ελατός πηλός που χρησιμοποιεί, δηλώνει «Ο πηλός ή η λάσπη είναι μια όμορφη δημιουργία που πολλοί αηδιάζουν. Πολλοί δεν θέλουν καν να το αγγίξουν — αλλά μπορεί να γίνει αριστούργημα».
Ο Μάκαρης είναι ένας φυσικός καλλιτέχνης και δάσκαλος, που προφανώς προοριζόταν να πιάσει το τιμόνι και να ρίξει πηλό όπως έκαναν οι πρόγονοί του εδώ και αιώνες, μεταδίδοντας τις γνώσεις του στην επόμενη γενιά.
Ο αγγειοπλάστης Ανδρέας Μάκαρης από το Ελληνικό νησί της Σαντορίνης συνεχίζει την παράδοση τεσσάρων γενεών της οικογένειάς του πριν από αυτόν. Εικόνα: Greek Reporter
«Γεννήθηκα σε ένα στούντιο κεραμικής», αφηγείται, χωρίς μεγάλη υπερβολή.
«Με μεγάλωσαν με πηλό. Σπούδασα στην σχολή κεραμικής στην Αθήνα και έχω δημιουργήσει τη δική μου τέχνη. Τώρα ας δούμε πώς γίνεται», λέει καθώς ρίχνει δυναμικά ένα νέο κομμάτι πηλού στο κέντρο του τροχού του.
«Αυτά ήταν τα χρόνια του πηλού»
«Όταν κρατάς τον πηλό», εξηγεί ο Μάκαρης, «δεν μπορείς να μιλήσεις γιατί πρέπει να κρατάς και την αναπνοή σου. Πολλές φορές κρατάω την αναπνοή μου για δύο λεπτά», προσθέτει, εξηγώντας πόσο κρίσιμες είναι αυτές οι πρώτες στιγμές όταν αρχίζω να σχηματίζω ένα νέο κομμάτι.
«Έχω μάθει αυτό το επάγγελμα από τους γονείς και τους παππούδες μου. Σπούδασα στη σχολή κεραμικής στην Αθήνα και μετά έγινα δάσκαλος σε αυτό το σχολείο για πολλά χρόνια», θυμάται. «Σε ηλικία 32-33 ετών είχα την επιθυμία να φύγω από την Αθήνα και να πάω κάπου αλλού.
Ο Σαντορινιός αγγειοπλάστης Μάκαρης δημιουργεί στο ατελιέ του στο Μεγαλοχώρι. Εικόνα: Greek Reporter
«Με τη γυναίκα μου Κρίστι ήρθαμε στη Σαντορίνη. Τότε ήμασταν ερωτευμένοι, αλλά όχι παντρεμένοι, ήταν εδώ για διακοπές και πήραμε την απόφαση να μείνουμε εδώ το 1985. Έχουν περάσει 36 χρόνια. Από τότε ζούμε εδώ και εργαζόμαστε εδώ, έχουμε δικό μας αμπέλι και κοτόπουλα», εξηγεί για την ειδυλλιακή του ζωή στο Ελληνικό νησί.
«Είμαι 70 χρονών — δούλευα από τότε που γεννήθηκα σε στούντιο αγγειοπλαστικής, βοηθώντας τον πατέρα μου και τον παππού μου ενώ πήγαινα στο σχολείο. Είναι πολύ κουραστική δουλειά, ειδικά στην ηλικία μου», παραδέχεται ο αγγειοπλάστης.
“Ακόμα και τα παιχνίδια μου ήταν κεραμικά”
«Δουλεύω στην κεραμική από τα 12 μου, ενώ ακόμα πήγαινα σχολείο. Αφού βοήθησα τον πατέρα και τον παππού μου πήγαινα σχολείο. Είναι μια δουλειά που απαιτεί δυνατά χέρια, το μυαλό για να λειτουργεί καλά — όλα δηλαδή να λειτουργούν καλά. Όλα είναι δύσκολα στην αγγειοπλαστική, είναι δύσκολη τέχνη» σημειώνει ο Μάκαρης.
«Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, ακόμη και τα παιχνίδια μου ήταν κεραμικά. Πάντα ήμασταν μέσα σε στούντιο αγγειοπλαστικής — παίζαμε, φτιάχναμε κεραμικά στους κλιβάνους — προκαλούσαμε ακόμη και κάποια ζημιά», παραδέχεται με θλίψη.
«Αυτά ήταν τα χρόνια του πηλού».
Εικόνα: Greek Reporter
«Μετά σπούδασα, ενώ συνέχισα να δουλεύω ταυτόχρονα — και έγινα δάσκαλος. Έφυγα μετά από πολλά χρόνια και ήρθα στη Σαντορίνη».
«Άρχισα να δέχομαι φοιτητές μόλις ήρθα στη Σαντορίνη. Υπάρχουν τέσσερα εργαστήρια στο νησί. Εξακολουθώ να διδάσκω τόσο σε αυτούς που το επιλέγουν ως χόμπι όσο και σε όσους θέλουν να γίνουν επαγγελματίες. Έχω μαθητές όχι μόνο από την Ελλάδα αλλά και από το εξωτερικό», λέει ο Μάκαρης.
«Δεν υπάρχουν πολλοί στον κόσμο που δουλεύουν καλά στο τιμόνι»
Ο τροχός είναι η πιο δύσκολη πτυχή της αγγειοπλαστικής, λέει. «Δεν υπάρχουν πολλοί στον κόσμο που δουλεύουν καλά στο τιμόνι».
«Πιστεύω ότι αφήνω μια καλή κληρονομιά πίσω μου, δηλώνει για την κληρονομιά του. «Καλοί μαθητές που θα γίνουν καλύτεροι από εμένα.
«Αυτή η τέχνη θα μείνει ζωντανή. Το λυπηρό όμως είναι ότι η Ελλάδα δεν έχει σχολή κεραμικής. Είναι η χώρα όπου πιθανότατα γεννήθηκε αυτή η τέχνη — και στην αρχαιότητα είχε ήδη φτάσει σε πολύ υψηλά επίπεδα επιτεύγματος — και τώρα δεν υπάρχει κανένα σχολείο που να τη διδάξει.
«Ακόμη και χωρίς σχολή έχουμε καλούς επαγγελματίες κεραμικής που έχουν κερδίσει διεθνή βραβεία. Και γιατί είναι αυτό;» Ρωτάει ρητορικά ο Μάκαρης. "Ο Ήλιος! Ο Έλληνας το έχει ως ανάμνηση, είναι στο DNA μας, όπου κι αν πάμε. Ακόμα και όταν σκάβαμε για το μετρό υπήρχαν παντού αγγεία», εξηγεί για τον τεράστιο πλούτο θησαυρών από κεραμικά που ανακαλύφθηκαν κάτω από τους δρόμους της σύγχρονης Αθήνας.
«Είναι μέρος της Ελληνικής ζωής. Τρώγαμε γιαούρτι σε κεραμικά. ακόμα και το νερό που πίναμε ήταν από κεραμικά. Το έχουμε, είναι μέσα μας και τον πολιτισμό μας. Ως καλλιτέχνες, έχει να κάνει με πολλά πράγματα — τον Ήλιο, την ιδιοσυγκρασία μας, πολλά πράγματα.
«Πάντα με κάποια παράδοση»: η τέχνη του αγγειοπλάστη σήμερα στα Ελληνικά νησιά
«Όταν ξεκινήσαμε τη μοντέρνα τέχνη — αλλά πάντα με κάποια παράδοση», σπεύδει να προσθέσει ο δεξιοτέχνης αγγειοπλάστης, «ο πατέρας μου ερχόταν κοντά μου, παρακολουθώντας, μετά έλεγε στη μητέρα μου, «Δήμητρα, αυτά τα νέα είδη είναι βλακείες!».
«Και ήταν λυπημένος που έπρεπε να κάνω τέτοιου είδους κεραμικά… Αλλά κέρδιζα βραβεία το ένα μετά το άλλο. Είχα έξι βραβεία στην Πανελλήνια Έκθεση Κεραμικής — χρησιμοποιώντας μοντέρνα τέχνη, αλλά πάντα με κάποιο κομμάτι παράδοσης», σημειώνει προσεκτικά ο Μάκαρης.
«Για παράδειγμα, αυτό το αγγείο που μόλις δημιουργήσαμε, κάτι παρόμοιο υπήρχε και στην Αρχαία Ελλάδα. Φυσικά, το κάναμε λίγο πιο μοντέρνο — είναι πιο ψηλό, πιο λεπτό από πάνω, είναι αλλαγμένο, αλλά ο πυρήνας χρονολογείται πριν από 2.500-3.000 χρόνια».
Ο Μάκαρης σημειώνει ότι η ένδοξη ιστορία της εκλεκτής κεραμικής της Ελλάδας αποτελεί τη βάση του τι πρέπει να μάθουν οι μαθητές σήμερα. «Όταν δίδασκα στη σχολή κεραμικής προσπάθησα να δείξω και τα δύο παραδοσιακά —γιατί θα ήθελα κάποιος που θα ξεκινήσει σε αυτό να μάθει τη σύνδεση, να μάθει τι ήταν τότε — και να ξέρει τι θα βρει τώρα». στη σύγχρονη κεραμική, εξηγεί.
«Τα πήγα καλά», λέει για τα επιτεύγματά του σε αυτό το κομμάτι της εκπαίδευσης των μαθητών του.
«Όπως λέει η γυναίκα μου, ήμουν στη μέση της σύγχρονης και παραδοσιακής τέχνης, γιατί τότε οι μαθητές πήγαιναν στην Ευρώπη για να σπουδάσουν αυτή την τέχνη, επειδή τα σχολεία στην Ελλάδα ήταν μικρά, το πτυχίο ήταν υποτιμημένο. Αφού έκαναν το σχολείο εδώ, πήγαιναν στη Γαλλία ή στην Αγγλία για σπουδές.
«Χάρη σε εμένα και άλλους δασκάλους τότε, καταφέραμε να δημιουργήσουμε μια νέα γενιά με διεθνείς καριέρες και πολλά βραβεία».
Αφού επιβεβαίωσε ότι ο γιος του όντως ακολούθησε τα χνάρια του στα Ελληνικά νησιά, σχηματίζοντας μια έκτη γενιά αγγειοπλαστών, ο Μάκαρης εικάζει ότι το επίτευγμά του θα είναι ακόμη μεγαλύτερο από το δικό του.
Αυτήν την περίοδο σπουδάζει στην Ανωτάτη Σχολή Τεχνών της Αθήνας, θα έρθει μαζί με τον πατέρα και τη μητέρα του αυτό το καλοκαίρι στο στούντιο, οπότε σύντομα θα συνεργαστούν και πάλι όλοι μαζί. Αναφερόμενος στο μέλλον της τέχνης της αγγειοπλαστικής στην Ελλάδα συνολικά, ωστόσο, ο δεξιοτέχνης αγγειοπλάστης ρωτά ρητορικά «Όλα πήγαν καλά – αλλά τι κάνουμε τώρα;»
Reviewed by Αρχαία Ελληνικά
on
Δευτέρα, Μαΐου 16, 2022
Rating:
Δεν υπάρχουν σχόλια: