Κλεμμένη στήλη με Ελληνική επιγραφή 2.200 ετών από τη συλλογή Στάινχαρντ εκτίθεται στο Μουσείο του Ισραήλ

Η στήλη του Ηλιόδωρου, δανεισμένη από τον Αμερικανό δισεκατομμυριούχο Μάικλ Στάινχαρντ, εκτίθεται στο Μουσείο του Ισραήλ στην Ιερουσαλήμ.

Ένας από τους μεγαλύτερους ευεργέτες του Μουσείου του Ισραήλ, ο Αμερικανός δισεκατομμυριούχος Μάικλ Στάινχαρντ, ήρθε σε επαφή με το Μουσείο του Ισραήλ το 2007, προσφέροντας ένα αντικείμενο που είχε αποκτήσει πρόσφατα, μια στήλη 2.200 ετών με ελληνική επιγραφή, σκαλισμένη σε ασβεστόλιθο.

Αλλά λίγο μετά την έκθεσή της στο μουσείο, ένας ειδικός παρατήρησε κάτι περίεργο - δύο αποσπάσματα του ίδιου κειμένου που είχαν βρεθεί ένα χρόνο νωρίτερα κατά τη διάρκεια ανασκαφής κοντά στην Ιερουσαλήμ ταίριαζαν στην στήλη σαν παζλ. Σύντομα έγινε σαφές ότι η πλάκα του Στάινχαρντ προερχόταν από την ίδια σπηλιά όπου βρέθηκαν τα άλλα θραύσματα.

Τον περασμένο μήνα, ο Στάινχαρντ παρέδωσε το εύρημα, γνωστό ως «Στήλη του Ηλιόδωρου», καθώς και 179 άλλα αντικείμενα αξίας περίπου 70 εκατομμυρίων δολαρίων ως μέρος της συμφωνίας του με το γραφείο του εισαγγελέα του Μανχάταν προκειμένου να αποφύγει τη δίωξη. Οκτώ νεολιθικές μάσκες που έδωσε ο Στάινχαρντ στο Μουσείο του Ισραήλ υπό μορφή δανείου για μια μεγάλη έκθεση το 2014, κατασχέθηκαν επίσης στο πλαίσιο της συμφωνίας, συμπεριλαμβανομένων δύο που παραμένουν στο μουσείο.

Μουσεία σε όλο τον κόσμο διενεργούν πλέον εκτενέστερους ελέγχους σχετικά με την προέλευση - ή την «αλυσίδα ιδιοκτητών» - των εκθεμάτων τους, ιδιαίτερα όσων είναι προϊόντα λεηλασίας από εμπόλεμες ζώνες ή έχουν αποκτηθεί παράνομα από αρχαιολογικούς χώρους, ενώ οι εκκλήσεις για επιστροφή ανάλογων αντικειμένων στις χώρες προέλευσής τους είναι όλο και πιο ηχηρές.

Εκτός από τη στήλη του Ηλιόδωρου και δύο από τις αρχαίες μάσκες, τουλάχιστον ένα ακόμη έκθεμα που ανήκει στον Στάινχαρντ και βρίσκεται στο Μουσείο του Ισραήλ είναι αβέβαιης προέλευσης: πρόκειται για μια επιγραφή 2.800 ετών σκαλισμένη σε μαύρη ηφαιστειακή πέτρα. Στην έκθεση δηλώνεται ως προέλευση η Μωάβ, ένα αρχαίο βασίλειο στη σύγχρονη Ιορδανία.

Το πώς έφτασε στην Ιερουσαλήμ παραμένει ασαφές.

Το Ισραήλ έχει μια νόμιμη αγορά αρχαιοτήτων που διευθύνεται από περίπου 55 εξουσιοδοτημένους αντιπροσώπους. Τους επιτρέπεται να πωλούν αντικείμενα που ανακαλύφθηκαν πριν από το 1978, οπότε και τέθηκε σε ισχύ νόμος που καθιστούσε όλα τα νεοανακαλυφθέντα αντικείμενα κρατική ιδιοκτησία.

Η αγορά προσφέρεται για ξέπλυμα λαθραίων και λεηλατημένων αρχαιοτήτων από όλη τη Μέση Ανατολή, για τα οποία δίνονται πλαστά έγγραφα από εμπόρους στο Ισραήλ. Το Ισραήλ άρχισε να «κλείνει το κενό» που αφορά τη νομιμότητα των εκθεμάτων το 2016, οπότε και δημιούργησε μια ψηφιακή βάση δεδομένων με τα αντικείμενα προς πώληση.

Επίσης, το Ισραήλ επέστρεψε πρόσφατα αρχαία λαθραία εκθέματα που βρέθηκαν σε καταστήματα εμπόρων στην Αίγυπτο και τη Λιβύη. Άλλα αρχαία αντικείμενα που κλάπηκαν από το Ιράκ και τη Συρία - συμπεριλαμβανομένων χιλιάδων πινακίδων σφηνοειδής γραφής που αγόρασε ο ιδιοκτήτης του Hobby Lobby, Στιβ Γκριν το 2010 - μεταφέρθηκαν λαθραία σε Ισραηλινούς εμπόρους προτού πουληθούν σε συλλέκτες με πλαστά έγγραφα.

Πηγή: The Huffington Post