Συμβουλές Σοφίας από τον Σωκράτη, τον μεγαλύτερο φιλόσοφο της αρχαίας Ελλάδας

“Τα σπουδαία μυαλά συζητούν ιδέες, τα μέτρια μυαλά συζητούν τα γεγονότα, τα αδύναμα μυαλά συζητούν για τους άλλους.” Σωκράτης

Ο Σωκρατικός κανόνας: Μια αντισυμβατική πορεία προς τη σοφία

Γεννιόμαστε, εκπαιδευόμαστε, αλλάζουμε, σπουδάζουμε, μαθαίνουμε και μετά; Μετά… “καθόμαστε στα αυγά μας”.

Αυτό κάνουμε οι περισσότεροι. Έχουμε αποκτήσει ένα πλέγμα ιδεών και νοοτροπιών που αντί να το χρησιμοποιούμε ως ένα αεροπλάνο για να μας ταξιδέψει σε νέους κόσμους σοφίας, εμείς το κάνουμε ένα πατίνι ή, ακόμα χειρότερα, καναπέ. Γιατί σταματάμε να μαθαίνουμε; Είναι τεμπελιά; Φόβος στην αλλαγή; Ψεύτικη υπερηφάνεια; Ό,τι κι αν είναι, πρέπει να σπάσουμε αυτόν τον τοίχο που μας εμποδίζει να εξελιχθούμε και να ωριμάσουμε. Για να το κάνουμε αυτό, ο Σωκράτης μας δίνει 4 χρυσές συμβουλές

1. Δεν υπάρχει καλύτερο θύμα να κοροϊδέψεις από τον ίδιο σου τον εαυτό

Ο Richard Feynman είναι διάσημος για το έργο του πάνω στην κβαντική ηλεκτροδυναμική. Έλαβε το βραβείο Νόμπελ Φυσικής το 1965. Ο Φάινμαν ήταν μια διανοητικά ταπεινή ιδιοφυΐα. Παρά την πολύτιμη προσφορά του στην επιστήμη, διατήρησε την περιέργειά του και παρατήρησε ότι μπορούσαμε εύκολα να εξαπατήσουμε τους εαυτούς μας εξαιτίας αυτών που γνωρίζουμε ή νομίζουμε ότι γνωρίζουμε. Είπε, «Η πρώτη αρχή είναι ότι δεν πρέπει να εξαπατήσεις τον εαυτό σου, και είσαι ο πιο εύκολος άνθρωπος να κοροϊδέψεις».

Ο Φάινμαν επιδίωκε τον ορθολογισμό και τη θεμελιώδη αλήθεια συνεχώς. Θα προτιμούσε να παραδεχτεί την άγνοιά του και να βρει αντικειμενική γνώση παρά να πιστέψει σε ψευδείς γνώσεις ή υποθέσεις. Εφάρμοσε τον σωκρατικό κανόνα και διατήρησε την περιέργειά του σε όλη τη διάρκεια της καριέρας του. Επιδίωξε την αλήθεια, γνωρίζοντας ότι οι υποθέσεις, οι πεποιθήσεις και οι προκαταλήψεις του μπορούν εύκολα να επηρεάσουν το αποτέλεσμα. Γι’ αυτό παρατήρησε ότι «είσαι ο πιο εύκολος άνθρωπος να ξεγελάσεις».

2. Να είσαι ταπεινός: Δεν ξέρεις τίποτε. Βρες αυτούς που γνωρίζουν

Ο Σωκράτης είπε: «Ξέρω ότι δεν ξέρω τίποτα». Ποτέ δεν ντρεπόταν για όσα δεν ήξερε. Ο Σωκράτης γνώριζε πολύ καλά τη δική του άγνοια.

Ο Σωκράτης πάντα προσπαθούσε να συζητά με τους πιο σοφούς ανθρώπους και να τους προκαλεί διανοητικά να μάθουν κάτι νέο και διαφορετικό. Ή ακόμα καλύτερα, τον ενδιέφερε περισσότερο η αντικειμενική πραγματικότητα που μπορεί να τον βοηθήσει να σκεφτεί λογικά. Επιδίωξε τη σοφία εις βάρος άλλων ευθυνών. Έτσι εκτιμούσε την καλύτερη γνώση.

Είναι μια αρχή πνευματικής ταπεινότητας που μπορεί να σας εμποδίσει να κοροϊδέψετε τον εαυτό σας. Για να προστατεύσετε τον εαυτό σας από τις προκαταλήψεις, τα τυφλά σημεία σκέψης και τα νοητικά λάθη απαιτείται ενεργή προσπάθεια να ξεπεράσετε το διανοητικό σας εγώ.

Αυτό που γνωρίζετε μπορεί γρήγορα να γίνει η μόνη σας πραγματικότητα ή εμπόδιο για την ανάπτυξη — κάτι που μπορεί να μην είναι η αντικειμενική αλήθεια. Επομένως, είναι απαραίτητο να ξεκινήσετε με τη νοοτροπία ενός αρχάριου. Ακόμη και όταν πιστεύετε ότι οι απαντήσεις στα προβλήματα είναι εμφανείς, είναι ακόμη πιο σημαντικό να τις αμφισβητείτε. Είναι ο μόνος τρόπος να καταπολεμήσετε την πνευματική τεμπελιά και να βελτιώσετε τον τρόπο σκέψης σας. Η σοφία της σωκρατικής άγνοιας είναι δύσκολο να κατανοηθεί, ειδικά αν νομίζεις ότι είσαι ειδικός ή ξέρεις αυτά που ξέρεις.

3. Να είσαι ανοιχτόμυαλος. Μη σταματάς ποτέ να μαθαίνεις.

Να έχετε μια ανοιχτή νοοτροπία για να μάθετε κάτι νέο, να πειραματιστείτε με νέες ιδέες και, το πιο σημαντικό, να είστε έτοιμοι να διορθώσετε ή να δοκιμάσετε υπάρχουσες υποθέσεις και πραγματικότητες.

Οι άνθρωποι που δεν θέλουν να κοροϊδεύουν τον εαυτό τους ξέρουν ότι η σοφία τους είναι μόνο η αρχή της σοφίας. Και ότι η δια βίου μάθηση είναι μια διαχρονική δεξιότητα που τους βοηθά να βελτιώσουν αυτά που ήδη γνωρίζουν.

Οι ειδικοί και οι άνθρωποι που έχουν τελειοποιήσει την τέχνη τους, είναι επιρρεπείς να μείνουν στάσιμοι. Αλλά οι πιο σοφοί ανάμεσά τους συνεχίζουν να μαθαίνουν από άλλους έξυπνους ανθρώπους. Το να ξέρεις ένα πράγμα δεν σημαίνει απαραίτητα ότι ξέρεις αυτό που δεν ξέρεις.

Ο Σωκρατικός κανόνας (αγκαλιάζοντας την άγνοιά σας και μαθαίνοντας να ξεπερνάτε τα τυφλά σας σημεία) σας επιτρέπει να ξεπεράσετε «την πλάνη του ειδικού», ή καλύτερα την νοοτροπία του “ξερόλα”.

Αυτή η απλή αρχή ανοίγει τόσες πολλές ευκαιρίες για να μάθετε περισσότερα για τον εαυτό σας, τον κόσμο γύρω σας και τους πολλούς τρόπους με τους οποίους μπορείτε να αναβαθμίσετε αυτά που γνωρίζετε ή να μάθετε αυτά που δεν γνωρίζετε.

Ο Ρίτσαρντ Φάινμαν παρατήρησε κάποτε, «Πρέπει οπωσδήποτε να αφήσουμε χώρο για αμφιβολίες διαφορετικά δεν υπάρχει πρόοδος και δεν υπάρχει μάθηση. Δεν υπάρχει μάθηση χωρίς να χρειάζεται να θέσετε μια ερώτηση. Και μια ερώτηση απαιτεί αμφιβολία. Οι άνθρωποι αναζητούν τη βεβαιότητα. Αλλά δεν υπάρχει βεβαιότητα».

4. Γίνε η καλύτερη εκδοχή του εαυτού σου. Μια ζωή που δεν την εξετάζεις δεν αξίζει να τη ζεις.

Το να είσαι σοφός σημαίνει να ξέρεις ότι δεν είσαι ανίκητος. Η Σωκρατική σοφία, γνωστή και ως Σωκρατική άγνοια, είναι μια έκκληση να αναζητήσετε καλύτερους τρόπους για να βελτιώσετε τον τρόπο που σκέφτεστε, να αποφασίζετε και να κάνετε καλύτερες κρίσεις.

Είναι μια υπενθύμιση να παραμείνετε ταπεινοί ανεξάρτητα από το επίπεδο νοημοσύνης σας. Μια νοοτροπία περιέργειας μπορεί να σας βοηθήσει να βρείτε καλύτερες γνώσεις για να προσαρμοστείτε όπου χρειάζεται σε έναν κόσμο που αλλάζει ταχέως. Μπορεί επίσης να σας βοηθήσει να γίνετε μια καλύτερη εκδοχή του εαυτού σας.

Ο Σωκράτης είπε:

«Μια ζωή που δεν την εξετάζεις δεν αξίζει να τη ζεις»

Για μια πιο διψασμένη για νέες γνώσεις και ψυχικά ενεργή ζωή, βελτιώστε τις δεξιότητές σας για έρευνα. Εξετάστε ή αναθεωρήστε τις ενέργειές σας, βάλτε τις γνώσεις σας σε αντικειμενική δοκιμασία και μάθετε να βελτιώνετε τον τρόπο σκέψης σας.

Με στοιχεία και πηγές από το άρθρο του Thomas Oppong: “The Socratic rule: An unconventional path to wisdom”, philosophyreturns