Ποιοι ήταν οι Σαρμάτες ή Σαυρομάτες που αναφέρουν αρχαίοι ιστορικοί και γεωγράφοι

Ποιοι είναι οι σχιστομάτηδες

Με το όνομα Σαυρομάτες φέρονταν πρώιμα από τους αρχαίους Έλληνες, κατ΄ άλλους είτε από την άγρια μορφή των ματιών τους, που θύμιζαν τη σαύρα, είτε κατ΄ άλλους από την αλυσιδωτή κρικόδετη πανοπλία τους που θύμιζε επίσης το δέρμα της σαύρας.

Αρχαίοι ιστορικοί και γεωγράφοι που αναφέρονται στους Σαρμάτες ή Σαυρομάτες μεταξύ άλλων είναι οι Απολλώνιος ο Ρόδιος, Αμμιανός Μαρκελλίνος, Εύδοξος ο Κνίδιος, Ηρόδοτος, Ξενοφών, Παυσανίας, Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, Στράβων, Τάκιτος κ.ά., καθώς και ο Ιπποκράτης.

Οι Σαρμάτες όπως και οι Σκύθες, με τους οποίους συγγένευαν, ήταν άριστοι ιππείς και πολεμιστές. Κατά τον 4ο αιώνα π.Χ. υπέταξαν τους Σκύθες καταλαμβάνοντας όλη την περιοχή τους. Επί βασιλείας του Νέρωνα οι Σαρμάτες εισέβαλαν στη περιοχή της Μοισίας και συμμαχώντας με διάφορα γερμανικά φύλλα αποτέλεσαν μέχρι τον 1ο αιώνα μ.Χ. σημαντική απειλή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Κατά τον 2ο αιώνα είχαν ήδη εγκατασταθεί στη Δακία και στη περιοχή του Κάτω Δούναβη αποτελώντας την Σαρματία, μέχρι που τον επόμενο αιώνα συνετρίβησαν από τους Γότθους.

Τελικά η Σαρματία, που εκτεινόταν από τα ΒΑ. Βαλκάνια, δυτικά, μέχρι και την Γεωργία ανατολικά, έπεψε να υφίσταται μετά την εισβολή των Ούννων το 370 μ.Χ. Όσοι Σαρμάτες επέζησαν του αφανισμού άλλοι κατέφυγαν στη Δύση, άλλοι αναγκαστικά ενώθηκαν με τους Ούννους για να πολεμήσουν τους τελευταίους Γότθους και κάποιοι άλλοι κατέφυγαν στα παράλια της Βαλτικής. Κατά τον 6ο αιώνα οι Σαρμάτες και οι απόγονοι αυτών είχαν πλέον εκλείψει.

Κατά την ανθρωπολογική έρευνα οι Σαρμάτες φέρονταν με λευκό ξανθό δέρμα, ξανθές τρίχες και μπλε μάτια. Παρουσίαζαν διχοκεφαλία και λεπτοπροσωπία, αλλά με βραχυσωμία.  Εκ του γεγονότος αυτού άλλοι θεωρούν αυτούς να κατάγονται από μεγάλη βόρεια φυλή της Ευρώπης και άλλοι ότι έχουν ιρανική προέλευση.

Τέλος, κατά την αδρή διαίρεση των λαών της Ευρώπης, πολλοί αποκαλούν την Σαρματική φυλή ως «Αλπίνη φυλή» της Ευρώπης.

Οι Σαρμάτες ως ιστορικός λαός

Οι Σαρμάτες ήταν γνωστοί ως Sarmatae στους Ρωμαίους συγγραφείς. Στις Ελληνικές πηγές αναφέρονται ως Σαρμάται, Σαυρομάται και Συρμάται, όροι που συνήθως θεωρούνταν συνώνυμοι, αν και κάποτε χρησιμοποιούνται για διαφορετικούς λαούς.

Ο Ηρόδοτος τοποθετεί τους Σαυρομάτες ανατολικά του ποταμού Τανάιδος (σημ. Ντον). Σύμφωνα με το Διόδωρο, προέρχονταν από τη Μηδία κι εγκαταστάθηκαν κατά μήκος του Τανάιδος στην περιοχή κοντά στη Μαιώτιδα λίμνη, τη σημερινή Αζοφική θάλασσα. Το φύλο αυτό κατέληξε να εξαπλωθεί και να κατακτήσει τη Σκυθία.

Οι Σαρμάτες ήταν γνωστοί στην Ευρώπη από το 2ο αι. π.Χ. Ο Πολύβιος αναφέρει ως συμμάχο του βασιλιά του Πόντου Φαρνάκη έναν Ευρωπαίο ηγεμόνα, το Γάταλο το Σαρμάτη. Η παρουσία νέων εθνοτικών ονομάτων στο χάρτη της περιοχής βόρεια του Ευξείνου ερμηνεύεται συχνά ως αποτέλεσμα μετακίνησης ασιατικών φύλων από τα βόρεια σύνορα της Ελληνοβακτριανής, φύλων που αρκετές φορές θεωρούνται σαρματικά. Έτσι, ο Στράβων αναφέρει τους Ρωξολανούς και τους Ιάζυγες ως τους πιο σημαντικούς λαούς που ζούσαν στις στέπες ανάμεσα στον Τάναϊ και το Βορυσθένη (το σημερινό Δνείπερο).

Οι Σαρμάτες εμφανίζονται ελάχιστα σε επιγραφικές μαρτυρίες. Ίσως το μόνο τέτοιο τεκμήριο είναι ένα διάταγμα από τη Χερσόνησο που περιγράφει μια επίθεση των Σκυθών και των «Σα…» στην ελληνική πόλη του Καλού Λιμένος (IOSPE I², 353). Υπάρχει ακόμη μία επιγραφή (IOSPE I², 343), η οποία μνημονεύει τους βάρβαρους που ζούσαν κοντά στη Χερσόνησο και απειλούσαν την πόλη. Ο Vinogradov θεώρησε πως ήταν Σαρμάτες, όμως οι λεπτομέρειες αυτής της ερμηνείας δεν είναι σαφείς.

Ο Αρθρούρος, οι Σαρμάτες και ο Δράκος

Σύμφωνα με μερικούς μελετητές, η γένεση του Αρθούριου θρύλου οφείλεται στους Σαρμάτες μισθοφόρους.

Οι πολεμιστές του Αρθούρου περιγράφονται ως «ιππότες». Τέτοιοι ήταν οι σιδηρόφρακτοι Σαρμάτες ιππείς, οι «θεμελιωτές» της ευρωπαϊκής Ιπποσύνης, σύμφωνα με την επικρατέστερη άποψη. Το βαρύ σαρματικό ιππικό περιελάμβανε κατάφρακτους ιππείς, προστατευμένους, όπως και τα άλογα τους, με σχεδόν ολόσωμη μεταλλική θωράκιση (συνήθως φολιδωτή). Επίσης πολεμούσαν με βασικό επιθετικό όπλο τη μακριά λόγχη, όπως οι μεταγενέστεροι ιππότες. Η γνωστή μορφή του Ευρωπαίου ιππότη του Ύστερου Μεσαίωνα δημιουργήθηκε όταν οι Ανατολικοί Γερμανοί (Γότθοι, Βουργουνδοί και Βάνδαλοι), οι Σουήβοι Γερμανοί (Μαρκομάννοι, Λογγοβάρδοι και Κουάδοι) και οι Ρωμαίοι, υιοθέτησαν συνολικά τον σαρματικό ιππικό εξοπλισμό.

Το λάβαρο του δράκου που χρησιμοποιούσε ο στρατός του Αρθούρου, αποτελούσε σακικό-σαρματικό σύμβολο, που υιοθετήθηκε από την Κίνα έως τη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία και τη Βαρβαρική Ευρώπη. Οι Σαρμάτες ιππείς έφεραν ως «εθνικό» τους λάβαρο τον Δράκο, κατασκευασμένο ως ανεμόσακος προσαρμοσμένος σε ξύλινο στέλεχος. Ο δράκος είχε μεταλλική κεφαλή και κόκκινο υφασμάτινο σώμα, το οποίο διογκωνόταν όταν ο άνεμος εισερχόταν σε αυτό μέσα από τα σαγόνια του (το οποίο συνέβαινε κατά τον καλπασμό). Το λάβαρο, ο οπλισμός και η θωράκιση των Σαρματών και των αλόγων τους ομοιάζουν εκπληκτικά με μερικά από τα χαρακτηριστικότερα στοιχεία των αναφορών για τον Αρθούρο και τους ιππότες του. Οι Ρωμαιο-βρετανοί υιοθέτησαν τα προαναφερόμενα σαρματικά πολεμικά αντικείμενα από τον Υστερο Ρωμαϊκό Στρατό, ο οποίος όμως, τα είχε παραλάβει επίσης από τους Σαρμάτες.

Σαρματικής προέλευσης είναι και το προσωνύμιο-επώνυμο «Πεντράγκον» (Pendragon) του Ούθερ, πατέρα του Αρθούρου κατά τον θρύλο, το οποίο κληρονόμησε και ο δεύτερος. Η λέξη «Πεντράγκον» αναλύεται στη βρυθονική κελτική ως «ap-(en)-dragon» και σημαίνει «Γιος του Δράκου», παραπέμποντας στο σαρματικό λάβαρο. Στην ουσία σήμαινε «αυτός που μάχεται υπό το λάβαρο του δράκου», ήτοι μια νοσταλγική βρετανική ανάμνηση του σαρματικού ιππικού, το οποίο προστάτευε παλαιότερα το νησί από τους επιδρομείς. Γενικά το σύμβολο του δράκου έχει σημαντικό ρόλο στον Αρθούριο θρύλο.

Ποιοι είναι οι απόγονοι του Δράκου και των Δεινοσαύρων

Αστραία ©©

ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ

ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Περικλής Δεληγιάννης