Κουρήτες και Δάκτυλοι: Οι εννέα Δαίμονες στους οποίους ανέθεσε η θεά Ρέα να προστατεύσουν τον νεογέννητο Δία

επιμέλεια Χείλων

Οι Κουρήτες Δάκτυλοι ήσαν τρεις, πέντε ή εννέα Δαίμονες (πνεύματα) στους οποίους ανέθεσε η θεά Ρέα να προστατεύσουν τον νεογέννητο Δία από τις κανιβαλικές τάσεις του πατέρα του Κρόνου και αυτοί υπακούοντας, έκρυψαν το νεογνό σε μια σπηλιά στο όρος Ίδη (Ψηλορείτης) στην Κρήτη, πνίγοντας το κλάμα του στους ήχους φρενήρους χορού, κλαγγής δόρατος και ασπίδας.

Οι Κουρήτες ήσαν θεοί των βουνών, εφευρέτες της λαϊκής τέχνης κατεργασίας μετάλλων, της βοσκής, του κυνηγιού και της μελισσοκομίας. Ήσαν επίσης οι πρώτοι θωρακισμένοι πολεμιστές και θεοί του οργιαστικού πολεμικού χορού που εκτελούσαν οι νέοι της Κρήτης και της Εύβοιας.

Οι πέντε Δάκτυλοι οι οποίοι θεωρούνται ταυτόσημοι με τους Κουρήτες, είχαν πέντε αδελφές με την επωνυμία Εκατερίδες, που μαζί αντιπροσωπεύουν τα δέκα δάχτυλα του ανθρώπινου χεριού. Οι Δάκτυλοι με τις Εκατερίδες ενώθηκαν σε γάμο, συμβολίζοντας την αρμονική αναδίπλωση των χεριών και από την ένωση γεννήθηκαν οι Σάτυροι, οι Ορειάδες και φυλές Κουρητών (οι πρώτοι Κρήτες). Αυτοί οι νεότεροι Κουρήτες οι οποίοι ήσαν εκατοντάδες, παντρεύτηκαν τις αδελφές τους Μελιάδες Νύμφες (εκ του δένδρου φράξινος ή μελιά από τα κλαδιά του οποίου κατασκευάσθηκαν τα πρώτα δόρατα).

Οι Κουρήτες ταυτίστηκαν, με λαϊκούς δαίμονες όπως τους Ευβοϊκούς Κορύβαντες, τους Σαμοθράκιους Κορύβαντες, τους Κάβειρους, τον Γίγαντα Οπλόδαμο και τον Τιτάνα Άνυτο.

Ένας από τους Κουρήτες, ο Πύρριχος, ενίοτε ταυτίζεται με τον Σειληνό, τον ηλικιωμένο σύντροφο του Διονύσου, ενώ ένας άλλος, ο Μελισσεύς, φαίνεται να συνδέεται με τον Αρισταίο που ανακάλυψε το μέλι.

Οι Δάκτυλοι ταυτίστηκαν επίσης περιστασιακά με τους Τελχίνες της Ρόδου. Ο Νόννος στα Διονυσιακά απαριθμεί δύο από τους Τελχίνες τον Δαμναμενέα και Σκέλμι, τα ονόματα των οποίων αναφέρει και ο Ησίοδος στους Δακτύλους.

Χάρτης της Κρήτης της εποχής της αναγέννησης. Αναγράφονται εκατοντάδες τοπωνύμια μεταξύ των οποίων και η κορυφή Ίδη ως IDA στο κέντρο του χάρτη.

Προέλευση

Σύμφωνα με τις αντίστοιχες ιστορικές καταγραφές οι μεν Δάκτυλοι προήλθαν από:

Γαία (Διονυσιακά 14.23).

Εκάτερο (Ομηρικά αποσπάσματα, Στράβων 10.3.7).

Αγχιάλη (Αργοναυτικά 1.1122).

Οι δε Κουρήτες προήλθαν από:

Αίμα του Ουρανού και την Γαία (Θεογονία 176, Βακχυλίδες 52)

Σταγόνες βροχής & Γαία (Μεταμορφώσεις 4.282)

Γαία (Στράβων 10.3.9, Διόδωρος Σικελιώτης 5.65.1, Διονυσιακά 13.135 & 14.23)

Εκατερίδες (Ομηρικά αποσπάσματα)

Δακτύλους & Εκατερίδες (Στράβων 10.3.19-22)

Δακτύλους (Διόδωρος Σικελιώτης 5.65.1)

Κρόνο (Στράβων 10.3.19)

Ονοματολογία Κουρητών & Δακτύλων

Τα ονόματα των Κουρητών & Δακτύλων ανά ιστορική καταγραφή είναι τα παρακάτω:

Κέλμις, Δαμναμενεύς, Δέλας, Σκύθης (Ησιόδου, Ιδαίου Δάκτυλοι απόσπ. 1)

Κέλμις, Δαμναμενεύς (Στράβων 10.3.22)

Σκέλμις (Καλλίμαχος απόσπ. 105)

Κέλμις (Οβιδίου Μεταμορφώσεις 4.281)

Σκέλμις, Δαμναμενεύς, Λύκος (Διονυσιακά 14.36)

Μελισσεύς (Απολλόδωρος 1.4-5, Διόδωρος Σικελιώτης 5.60.2, Υγίνου Αστρονομικά 2.13)

Μελισσεύς, Δαμνεύς, Ιδαίος, Πρυμνεύς, Μίμας, Άκμων, Οκυθόος (Διονυσιακά 13.135 & 14.23)

Πύρριχος (Παυσανίας 3.25.2)

Πύρριχος, Ιδαίος, Κύρβας (Διονυσιακά 14.23)

Τιτίας, Κυλληνός [πιθανόν Κάβειροι] (Αργοναυτικά 1.1122)

Ηρακλής (όχι ο ήρωας) (Στράβων 10.3.30, Διόδωρος Σικελιώτης 5.64.3)

Ηρακλής (όχι ο ήρωας), Παιοναίος, Ιάσιος, Ίδας (Παυσανίας 5.7.6)

Απόγονοι Δακτύλων

Ως απόγονοι των Δακτύλων αναφέρονται οι κάτωθι:

Κουρήτες, Σάτυροι, Ορειάδες (από τις Εκατερίδες) Κορύβαντες (Στράβων 10.3.22)

Κουρήτες (Διόδωρος Σικελιώτης 5.64.3)

Απόγονοι Κουρητών

Ως απόγονοι των Κουρητών αναφέρονται οι:

Δάκτυλοι (100 άρρενες) (Στράβων 10.3.22)

Οι Δάκτυλοι – Κουρήτες δημιούργησαν τους πρώτους εκατό άνδρες της Κρήτης. Τα ονόματα που χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν πατέρες και γιους συχνά συγχέονται, αφού ορισμένοι μελετητές ισχυρίζονται ότι οι Κουρήτες γέννησαν τους Δάκτυλους, ενώ άλλοι το αντίθετο.

Τελικά, το βασικό νόημα είναι ότι από τους Δαίμονες Κουρήτες – Δαίμονες Δακτύλους προήλθε μια πρώιμη φυλή ανδρών (επίσης αποκαλούμενη Δάκτυλοι και Κουρήτες) η οποία ίσως είναι το Ασημένιο Γένος που αναφέρει ο Ησίοδος.

Οι Δαίμονες Δάκτυλοι ή Κουρήτες και οι Εκατερίδες Νύμφες ήσαν οι γονείς των πρώτων εκατό ατόμων που κατοικούσαν στην Κρήτη. Αυτοί οι γιοι αποκαλούνταν επίσης Κουρήτες και Δάκτυλοι. Η ονοματολογία είναι συγκεχυμένη, καθώς οι αρχαίοι ιστορικοί χρησιμοποιούν το ένα ή το άλλο όνομα για να περιγράψουν εναλλακτικά πατέρες δαίμονες και θνητούς απογόνους.

Το βρέφος Δίας φαίνεται να ακουμπά στην κατσίκια Αμάλθεια, που τον έτρεφε, ενώ οι ένοπλοι ΚΟΥΡΗΤΕΣ τον φυλάσσουν στο σπήλαιο, κρούοντας τα δόρατά τους στις ασπίδες, για να εμποδίσουν τον Κρόνο να ακούσει την φωνή του.

Παρακάτω παρατίθενται ιστορικές αναφορές τεκμηρίωσης των Κουρητών – Δακτύλων.

Καταγωγή Κουρητών – Δακτύλων

Βακχυλίδης, απόσπασμα 52 (Τζέτζης, Θεογονία):

«Από το αίμα που έρεε από τον ευνουχισμό του Ουρανού γεννήθηκαν πρώτα οι Ερινύες, η Τισιφόνη, η Μέγαιρα και η Αληκτώ μαζί με τους τέσσερις Τελχίνες». (σημ.: οι Τελχίνες συχνά ταυτίζονταν με τους Κουρήτες, προστάτες του νεογέννητου Δία.)

Άγνωστος Έλληνας λυρικός, απόσπασμα 985 (Ιππόλυτος, Κατά πασών αιρέσεων έλεγχος, Βιβλίο πρώτο: Φιλοσοφούμενα):

«Η Γαία όπως λένε οι Έλληνες, ήταν η πρώτη που δημιούργησε τον άνθρωπο, έχοντας κερδίσει αυτό το όμορφο προνόμιο, να είναι μητέρα όχι ανόητων φυτών, ούτε παράλογων ζώων, αλλά ενός πολιτισμένου, θεϊκού πλάσματος. Αλλά είναι δύσκολο να διαπιστωθεί, αν ο Βοιωτός Αλαλκομενεύς στην ακτή της λίμνης Κηφισσίας (Κωπαΐδα) ήταν ο πρώτος από τους άντρες που εμφανίστηκαν, ή αν ήταν η θεϊκή φυλή των Ιδαίων Κουρητών ή οι Φρυγικοί Κορύβαντες που είδαν πρώτοι το φως του ήλιου».

Διόδωρος Σικελιώτης, Ιστορική Βιβλιοθήκη 5.65.1:

«Εννέα Κουρήτες. Ορισμένοι ιστορικοί αναφέρουν ότι γεννήθηκαν από την Γαία».

Στράβων, Γεωγραφία 10. 3. 19:

«Και ο συγγραφέας της Φορωνίδος (επικό ποίημα γραμμένο τον 6ο ή 7ο π.Χ. αιώνα από άγνωστο ποιητή που διηγείται την ιστορία και τα κατορθώματα του Φορωνέα, του μυθικού πρώτου βασιλιά της Αργολίδος) μιλά για τους Κουρήτες. . . ως αυτόχθονες (γεννημένους από την Γη) γίγαντες».

Οβίδιος, Μεταμορφώσεις 4. 282 ff:

«Οι Κουρήτες δημιουργήθηκαν από σταγόνες βροχής». (σημ.: Ο Οβίδιος πιθανότατα περιγράφει την γέννησή τους από την βροχή αίματος που προήλθε από τον ευνουχισμό του Ουρανού).

Νόννος, Διονυσιακά 14. 23 ff:

«Ιδαίοι Δάκτυλοι, κάτοικοι σε μια βραχώδη πλαγιά, αυτόχθονες (γεννημένοι από την Γη) Κορύβαντες, μια γενιά που μεγάλωσαν για την Ρέα μόνοι τους από το έδαφος την παλαιά εποχή».

Απόγονοι των Κουρητών – Δακτύλων

Ησίοδος, Αποσπάσματα (από Στράβωνα):

«Ο Ησίοδος (ή έργο που του αποδίδεται) αναφέρει ότι πέντε κόρες γεννήθηκαν από τον Εκάτερο και την κόρη του Φορονέα, «αλλά από αυτές προήλθαν οι ορεινές Νύμφες και η φυλή των άχρηστων, ανίκανων Σατύρων, και οι θεϊκοί Κουρήτες, φιλοπαίγμονες χορευτές».

Διόδωρος Σικελιώτης, Ιστορική Βιβλιοθήκη 5. 65. 1:

«Οι πρώτοι κάτοικοι της Κρήτης: Μετά τους Ιδαίους Δακτύλους, σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, υπήρξαν εννέα Κουρήτες. Ορισμένοι ιστορικοί αναφέρουν ότι αυτοί γεννήθηκαν από τη Γαία, αλλά σύμφωνα με άλλους, κατάγονταν από τους Ιδαίους Δακτύλους».

Στράβων, Γεωγραφία 10. 3. 22:

«Και αυτοί (ορισμένοι ιστορικοί) υποπτεύονται ότι τόσο οι Κουρήτες όσο και οι Κορύβαντες ήταν απόγονοι των Ιδαίων Δακτύλων. Σε κάθε περίπτωση, οι πρώτοι εκατό άνδρες που γεννήθηκαν στην Κρήτη ονομάζονταν Ιδαίοι Δάκτυλοι που γεννήθηκαν από εννέα Κουρήτες και από κάθε έναν από αυτούς γεννήθηκαν δέκα παιδιά που ονομάστηκαν Ιδαίοι Δάκτυλοι».

Στράβων, Γεωγραφία 10. 3. 19:

«Κάποιοι αποκαλούν τους Κουρήτες «Κρήτες» και λένε ότι αυτοί ήσαν οι πρώτοι άνθρωποι που δώρισαν χάλκινη θωράκιση στην Εύβοια και γι’ αυτό τον λόγο ονομάστηκαν Χαλκιδείς. Σημ.: ο όρος Χαλκιδεύς ίσως παραπέμπει τόσο στην πόλη Χαλκίδα όσο και στον χαλκό.

Προστάτες του νεογέννητου Διός

Θαλήτας (λυρικός ποιητής από την Κρήτη) απόσπασμα 10:

«Ο χορός με πανοπλία εφευρέθηκε και παρουσιάστηκε από τους Κουρήτες».

Κόριννα (λυρική ποιήτρια από την Τανάγρα) απόσπασμα 654:

«Οι Κουρήτες έκρυψαν το ιερό βρέφος της θεάς (Ρέα) σε μια σπηλιά εν αγνοία του διεστραμμένου Κρόνου, όταν η ευλογημένη Ρέα τον έκλεψε και κέρδισε τον θαυμασμό των αθανάτων»

Ευριπίδης, Βάκχες 120 ff:

«Κρύπτη των Κουρητών, άγιοι τόποι της Κρήτης, όπου εγεννήθη ο Ζεύς. Μέσα στις σπηλιές σας οι Κορύβαντες με τα τριπλά κράνη βρήκαν για μένα τον τεντωμένο τούτο κύκλο από δέρμα. Και μέσα στην ένταση του βακχικού χορού έσμιξαν τον ήχο του τυμπάνου με τη γλυκιά πνοή των Φρυγικών αυλών και το άφησαν στα χέρια της μητέρας Ρέας, να συνοδεύει ο χτύπος του τις Βάκχες, όταν αλαλάζουν ευοί ευάν»

Απολλόδωρος, Βιβλιοθήκη 1.4-5:

«Η Ρέα, όταν κυοφορούσε τον Δία, πήγε στην Κρήτη και τον γέννησε εκεί σε μια σπηλιά στο όρος Δίκτη. Τον παρέδωσε στην φροντίδα τόσο των Κουρητών όσο και των Νυμφών Αδράστειας και Ίδης, που ήσαν κόρες του Μελισσέα. Αυτές οι Νύμφες ανέθρεψαν το μωρό με το γάλα της Αμάλθειας, ενόσω οι ένοπλοι Κουρήτες στέκονταν φρουροί μέσα στη σπηλιά, χτυπώντας τα δόρατα με τις ασπίδες τους για να εμποδίσουν τον Κρόνο να ακούσει την φωνή του βρέφους»

Απολλώνιος Ρόδιος, Αργοναυτικά 2. 1231 ff:

«Στις ημέρες που εξουσίαζε τους Τιτάνες στον Όλυμπο και ο Δίας ήταν ακόμη παιδί, το οποίο φρόντιζαν οι Κουρήτες στο Κρητικό σπήλαιο στην Ίδη» αναφέρεται στον Κρόνο

Καλλίμαχος, Ύμνος 1 στον Δία 42 ff:

«Η Νύμφη Νέδα (νύμφη της Αρκαδίας) που σε φρόντισε, ω πατέρα Δία πριν την Κνωσό. Όμως ω Δία, οι σύντροφοι Κορύβαντες σε πήραν στα χέρια τους και οι Δικταίες Μέλιες και η Αδράστεια σε έβαλαν να ξεκουραστείς σε μια χρυσή κούνια και συ βύζαξες την πλούσια θηλή της αίγας Αμάλθειας και έφαγες γλυκό μέλι. Και γύρω σου χόρευαν οι Κουρήτες πολεμικό χορό, χτυπώντας την πανοπλία τους, βγάζοντας ήχους που άκουγε ο Κρόνος αντί του κλάματός σου».

Άρατος, Φαινόμενα 27 ff:

«Τις παλιές ημέρες που έπαιζε σαν παιδί στην ευώδη Δίκτη, τον έβαλαν σε μια σπηλιά και τον φρόντισαν για έναν χρόνο, οι Δικταίοι Κουρήτες εξαπατώντας τον Κρόνο».

Διόδωρος Σικελιώτης, Ιστορική Βιβλιοθήκη 5.65.1:

«Και μας λένε ότι οι Κουρήτες, όταν η Ρέα, η μητέρα του Δία, τον εμπιστεύθηκε σε αυτούς εν αγνοία του πατέρα του Κρόνου, εκείνοι τον πήραν υπό την προστασία τους και τον βρεφοκόμησαν. Ο μύθος που αναφέρουν σχετικά οι Κρήτες έχει ως εξής: όταν οι Κουρήτες ήταν νέοι άνδρες, οι Τιτάνες, ζούσαν ακόμη. Αυτοί οι Τιτάνες είχαν ως κατοικία τους την Κνωσσό».

Διόδωρος Σικελιώτης, Ιστορική Βιβλιοθήκη 5.65.1 :

«Οι Κουρήτες επινόησαν επίσης σπαθιά και κράνη και πολεμικό χορό, μέσω των οποίων έγειραν εκκωφαντικό ήχο και εξαπάτησαν τον Κρόνο».

Διόδωρος Σικελιώτης, Ιστορική Βιβλιοθήκη 5.70.1:

«Όταν η Ρέα γέννησε τον Δία, τον έκρυψε στην Ίδη εν αγνοία του Κρόνου και ανέθεσε την εκτροφή του στους Κουρήτες. Οι Κουρήτες τον έφεραν σε μια συγκεκριμένη σπηλιά όπου τον παρέδωσαν στις Νύμφες (Ίδη και Αδράστεια) με εντολή να υπηρετήσουν όλες τις ανάγκες του. Και οι Νύμφες βρεφοκόμησαν το νεογνό με μίγμα μελιού και γάλακτος και το θήλασαν στο μαστό της κατσίκας που ονομάστηκε Αμάλθεια.

Και πολλά από τα στοιχεία της γέννησης και της ανατροφής αυτού του θεού παραμένουν κρυμμένα μέχρι σήμερα στο νησί. Για παράδειγμα, όταν απομακρύνθηκε, ενώ ήταν ακόμα βρέφος, από τους Κουρήτες, λένε ότι ο ομφάλιος λώρος έπεσε κοντά στον ποταμό Τρίτωνα (στην Κρήτη) και ότι το σημείο αυτό έγινε ιερό και ονομάστηκε Ομφαλός μετά από αυτό το περιστατικό, ενώ κατά τον ίδιο τρόπο η πεδιάδα είναι γνωστή ως Ομφάλειον. Και στο όρος Ίδη όπου ο θεός ανατράφηκε, το σπήλαιο στο οποίο πέρασε τις μέρες του έγινε ιερό καθώς και τα λιβάδια, που βρίσκονται στις κορυφογραμμές του βουνού. Όμως, το πιο εκπληκτικό από όλα αυτά που σχετίζονται με το μύθο έχει να κάνει με τις μέλισσες και δεν πρέπει να παραλείψουμε να το αναφέρουμε: Ο θεός, λένε, επιθυμώντας να διατηρήσει μια αιώνια ανάμνηση της στενής του σχέσης με τις μέλισσες, άλλαξε το χρώμα τους, κάνοντάς το χάλκινο με λάμψη χρυσού και αφού η περιοχή βρισκόταν σε πολύ μεγάλο υψόμετρο, όπου έπνεαν οι άγριοι άνεμοι και βαριά χιόνια, έκανε τις μέλισσες απρόσβλητες σε τέτοια φαινόμενα».

Διόδωρος Σικελιώτης, Ιστορική Βιβλιοθήκη 5.60.2 :

«Αυτοί (οι Κουρήτες) που παρέλαβαν τον Δία από την μητέρα του Ρέα και τον βρεφοκόμησαν στα βουνά της Ίδης στην Κρήτης».

Στράβων, Γεωγραφικά 10.3.11:

«Οι Κουρήτες, νέοι άνδρες οι οποίοι εκτελούσαν ασκήσεις με πανοπλία, συνοδευόμενες από χορό, όπως ορίζει η μυθική ιστορία της γέννησης του Δία. Σε αυτήν αναφέρεται ο Κρόνος ότι συνήθιζε να τρώει τα παιδιά του, αμέσως μετά τη γέννησή τους και η Ρέα ότι προσπάθησε να κρατήσει μυστική την γέννηση, κρύβοντας το βρέφος για να σώσει τη ζωή του χρησιμοποιώντας κάθε μέσο. Και για να το πετύχει λέγεται ότι πήρε ως βοηθούς τους Κουρήτες, που χόρευαν γύρω από την θεά με τύμπανα και παρόμοια θορυβώδη όργανα και με πολεμικό χορό και άλματα, προσπαθούσαν να τρομάξουν τον Κρόνο, κρατώντας το μακριά από το παιδί. Και ότι, σύμφωνα με την παράδοση, ο Δίας ανατράφηκε από αυτούς με ιδιαίτερη φροντίδα, επειδή και αυτοί ήσαν νέοι».

Στράβων, Γεωγραφικά 10.3.19:

«Στις ιστορικές αναφορές της Κρήτης οι Κουρήτες ονομάζονται «τροφοί του Δία» και «προστάτες του Δία» που κλήθηκαν από την Φρυγία στην Κρήτη από την Ρέα. Μερικοί λένε ότι, από τους εννέα Τελχίνες που ζούσαν στην Ρόδο, εκείνοι που συνόδευσαν την Ρέα στην Κρήτη και βρεφοκόμησαν τον Δία ονομάστηκαν Κουρήτες».

Παυσανίας, Ελλάδος περιήγησις 4.33.1:

«Οι Μεσσήνιοι έχουν το μερίδιό τους στην ιστορία: διότι πολλοί, λένε ότι ο Θεός (το βρέφος Δίας) ανατράφηκε μεταξύ τους και ότι βρεφοκόμοι ήταν η Ιθώμη και η Νέδα. Αυτές οι Νύμφες λέγεται ότι έλουσαν τον Δία εδώ, αφού είχε κλαπεί από τους Κουρήτες λόγω του κινδύνου που διέτρεχε από τον πατέρα του και λέγεται ότι η πηγή Κλεψύδρα στην Ιθώμη Μεσσηνίας έχει το όνομά της από τους Κουρήτες κλέφτες».

Παυσανίας, Ελλάδος περιήγησις 5.7.6:

«Όταν γεννήθηκε ο Δίας, η Ρέα ανέθεσε την κηδεμονία του στους Δάκτυλους της Ίδης, οι οποίοι είναι οι ίδιοι με εκείνους που ονομάζονται Κουρήτες».

Οππιανός, Κυνηγετικά 3.7:

«Οι Κουρήτες ήταν οι βρεφοκόμοι του νεογέννητου Δία, του ισχυρού γιού του Κρόνου, το διάστημα που η Ρέα έκρυψε τη γέννησή του από τον Κρόνο και απομάκρυνε το νεογέννητο στην Κρήτη. Και όταν ο γιος του Ουρανού είδε το χαριτωμένο μικρό παιδί, μεταμόρφωσε τους πρώτους ένδοξους φύλακες του Δία και από εκδίκηση μετέτρεψε τους Κουρήτες σε άγρια κτήνη. Και αφού με την επέμβαση του θεού Κρόνου αντάλλαξαν τα ανθρώπινα σχήματα και πήραν την μορφή λεόντων και κατόπιν ως ευεργέτημα του Δία κυριάρχησαν στα άγρια ζώα που κατοικούσαν στους λόφους και υπό ζυγό έσερναν το γρήγορο άρμα της Ρέας που φώτιζε την γέννηση των ζώντων».

Ο μικρός Δίας τρέφεται από την αίγα Αμάλθεια – πίνακας του Nicolas Poussin (1594-1665) Υγίνος, Μύθοι, 139:

«Αφού η Ρέα γέννησε τον Δία, από τον Κρόνο, η Ήρα ζήτησε από την Ρέα να τον δώσει σε αυτήν, μετά την κατάληξη του Άδη στα Τάρταρα και του Ποσειδώνα στην θάλασσα, διότι ο Κρόνος ήξερε ότι ο γιος του θα του έπαιρνε το βασίλειο. Όταν ζήτησε το βρέφος για να το καταβροχθίσει, η Ρέα του έδειξε μια πέτρα τυλιγμένη σαν μωρό την οποία ο Κρόνος καταβρόχθισε. Όταν συνειδητοποίησε τι είχε κάνει, άρχισε να κυνηγά τον Δία σε όλη τη γη. Η Ρέα ωστόσο, πήρε τον Δία στο νησί της Κρήτης και η Αμάλθεια, νοσοκόμα του παιδιού, τον κρέμασε σε ένα λίκνο από ένα δέντρο, έτσι ώστε να μην μπορούσε να βρεθεί ούτε στον ουρανό ούτε στη γη ούτε μέσα στη θάλασσα. Και προκειμένου να μην ακούγεται το κλάμα του μωρού, αυτή κλήτευσε νέους και τους έδωσε μικρές χάλκινες ασπίδες και δόρατα και πρόσταξε να πάνε γύρω από το δέντρο κάνοντας θόρυβο. Στην Ελληνική γλώσσα αποκαλούνται Κουρήτες άλλοι τους αποκαλούν Κορύβαντες στην Ιταλία, ωστόσο ονομάζονται Λάρες»

Υγίνος, Μύθοι 20 :

«Αυτοί (ενν. τους Αργοναύτες στις ιεροτελεστίες των μυστηρίων της Σαμοθράκης) συνέλεξαν ασπίδες και δόρατα και με αυτά δημιούργησαν θόρυβο, όπως οι Κουρήτες.»

Οβίδιος, Ημερολόγιο (Fasti) 4. 207 ff:

«Γιατί η μεγάλη θεά Ρέα αγαπά την αδιάκοπη φασαρία; Όταν γεννήθηκε ο Δίας μια πέτρα, κρυμμένη σε πανί, κατέληξε στον οισοφάγο του θεού Κρόνου. Έτσι ο πατέρας ήταν μοιραίο να εξαπατηθεί. Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, η απότομη Ίδη αντηχούσε από κρότους ώστε το βρέφος να μπορεί να κλαίει με ασφάλεια. Ασπίδες ή άδεια κράνη χτυπιόνταν με ραβδιά, από τους Κουρήτες ή Κορύβαντες κρύβοντας την αλήθεια».

Βιργίλιος, Γεωργικά 4. 149 ff:

«Στις μέλισσες χάρισε για πληρωμή τους όταν εκείνες ακολούθησαν τούς κρότους των Κουρητών τούς βροντερούς και τού χαλκού το σήμαμα κ’ έθρεψαν τον βασιλέα τού ουρανού μέσα στη σπηλιά τής Δίκτης».

Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, Φυσική Ιστορία 7. 204:

«Οι Κουρήτες δίδαξαν τον ένοπλο χορό Πυρρίχιο, στην Κρήτη».

Στάτιος, Θηβαΐδα 4. 782 ff:

«Η Βερεκυνθάνια Μητέρα (Φρυγική ονομασία της Ρέας) ενώ πρόσταζε τα βήματα των Κουρητών στον φρενήρη χορό γύρω από το νεογέννητο Δία, τα κύμβαλά τους συγκρούονταν με πρωτοφανή φρενίτιδα, αντιλαλώντας στο όρος Ίδη».

Νόννος, Διονυσιακά 8. 178 ff (trans. Rouse) (Greek epic C5th A.D.) :

«Τώρα η Ήρα άφησε την ασπίδα από την ξεχωριστή σπηλιά του Δικταίου βράχου στην Κρήτη όπου οι Κουρήτες χόρευαν με ασπίδες και δόρατα».

Νόννος, Διονυσιακά 14. 23 ff :

«Οι Ιδαίοι Δάκτυλοι κάτοικοι μια βραχώδους πλαγιάς, αυτόχθονες Κορύβαντες, μια γενιά που δημιουργήθηκε για την Ρέα, που γεννήθηκαν από την γη. Αυτοί περιβάλλουν τον Δία ένα νεογέννητο μωρό στο σπήλαιο που φιλοξενούσε την γέννησή του και χόρευαν με την ασπίδα στο χέρι, εξαπατώντας, τραγουδώντας πολεμικά τραγούδια που ακούγονταν μεταξύ των βράχων και εξασθένιζαν τον άνεμο – ο θόρυβος του ορείχαλκου ακουγόταν στα αυτιά του Κρόνου ψηλά ανάμεσα στα σύννεφα και κάλυπτε το κλάμα του Δία».

Η Ρέα παρουσιάζει στον Κρόνο μια φασκιωμένη πέτρα_απόσπασμα αναγλύφου Ρωμαϊκού βωμού Νόννος, Διονυσιακά 28. 252 ff :

«Ο πυρρίχιος χορός των Κουρητών έκανε θόρυβο στα αυτιά του Κρόνου και η κλαγγή του ξίφους στην ασπίδα στο όρος Ίδη λειτούργησε σαν αντιπερισπασμός για να εξαπατήσει τον εχθρό (Κρόνο) καθώς αναζητούσε την μυστική γέννηση του Δία. Ο Κουρήτας Άκμων κρατώντας την Κορυβαντική ασπίδα, στο κοίλο της οποίας κοιμόταν το βρέφος (Δίας) όταν ήταν στα βουνά………ναι, μια μικρή σπηλιά κάποτε ήταν το σπίτι του βρέφους Δία, όπου η ιερή αίγα Αμάλθεια θήλαζε με τον γαλακτώδη μαστό της, όταν ακουγόταν η κλαγγή των ασπίδων για να κρύψει το κλάμα του. Η βοήθειά τους (Κουρήτες) επέτρεψε στη Ρέα να ολοκληρώσει την πέτρα της απάτης και να την δώσει στον Κρόνο για γεύμα αντί του Δία.

Ο Μίμας κουνώντας ένα περίτεχνο ξίφος, ο βασικός χορευτής που αναστήθηκε από τους νεκρούς (είχε σκοτωθεί στην Γιγαντομαχία) και χτύπησε το σπαθί στην ασπίδα στο Όρος Ίδη καλύπτοντας την μυστική γέννηση του Δία. Ο Άκμων με το λαμπερό κράνος μετακίνησε τα γόνατά του στα γνώριμα βήματα. Αγωνιζόταν ασταμάτητα όπως λέει το όνομά του, κρατώντας την Κορυβαντική ασπίδα».

Νόννος, Διονυσιακά 46. 14 ff :

«Στο σπήλαιο με τα αστραφτερά κράνη στον βράχο της Δίκτυς, ρωτήστε τους Κορύβαντες, όπου ο μικρός Δίας συνήθιζε να παίζει, όταν θήλαζε το θρεπτικό γάλα της αίγας Αμάλθειας και έγινε ισχυρός στο πνεύμα, χωρίς ποτέ να πιεί γάλα από την Ρέα».

Πηγές – βιβλιογραφία

https://chilonas.com/2018/09/17/https-wp-me-p1op6y-cfi-2/

http://www.theoi.com/Georgikos/Kouretes.html

Ησιόδου, Θεογονία

Ησιόδου, Αποσπάσματα

Ομηρικοί Ύμνοι

Ομηρικά, οι Ιδαίοι Δάκτυλοι

Επικός Κύκλος, Κύπρια Έπη

Ελληνική Λυρική I Τέρπανδρος

Ελληνική Λυρική I Θαλέτας

Ελληνική Λυρική IV Βακχυλίδης

Ελληνική Λυρική IV Κόριννα