Η NASA παρουσιάζει τη «μουσική» του Γανυμήδη

Το σκάφος της αποστολής Juno της NASA εξερευνά τα τελευταία έξι χρόνια το σύστημα του Δία, τον μεγαλύτερο πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος και τα δεκάδες φεγγάρια του ορισμένα από τα οποία παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον όπως η Ευρώπη κάτω από την παγωμένη επιφάνεια της οποίας βρίσκεται ένα ωκεανός πιθανότατα με συνθήκες φιλικές στη ζωή.

Στελέχη της αποστολής εμφανίστηκαν στο συνέδριο της Αμερικανικής Γεωφυσικής Ένωσης που διεξάγεται αυτές τις μέρες στη Νέα Ορλεάνη και παρουσίασαν το «σάουντρακ» του Γανυμήδη όπως οι ίδιοι το χαρακτήρισαν. Τον περασμένο Ιούνιο το Juno πλησίασε για μια ακόμη φορά τον τεράστιο δορυφόρο και ανάμεσα στα άλλα κατέγραψε μια σειρά από ήχους του. Πρόκειται για ήχους παράγονται κυρίως από την μαγνητόσφαιρα του Γανυμήδη. Σύμφωνα με τα στελέχη της NASA ακούγοντας κάποιος τους ήχους αυτούς μπορεί να ταξιδέψει νοερά στον Γανυμήδη.

Ο Γανυμήδης είναι ο πιο ογκώδης, φωτεινός και μεγαλύτερος φυσικός δορυφόρος του πλανήτη Δία αλλά και του Ηλιακού συστήματος, με διάμετρο 5.268 χιλιόμετρα. Είναι μεγαλύτερος ακόμη και από τον πλανήτη Ερμή και τον νάνο πλανήτη Πλούτωνα. Ανακαλύφθηκε από τον Γαλιλαίο στις 7 Ιανουαρίου του 1610.

Η επιφάνεια του Γανυμήδη είναι ένα μείγμα δύο διαφορετικών τύπων εδαφών. Το ένα είναι πολύ παλιό, με πολλούς κρατήρες και σκοτεινές περιοχές, και ένα νεώτερο με φωτεινές περιοχές σημαδεμένο με ένα εκτεταμένο τόξο ρηγμάτων και ραβδώσεων που έχουν τεκτονική προέλευση αν και οι λεπτομέρειες μας είναι ακόμη άγνωστες. Το σκούρο έδαφος, το οποίο περιλαμβάνει περίπου το ένα τρίτο της επιφάνειας, περιέχει άργιλο και οργανικές ύλες που θα μπορούσαν να υποδεικνύουν τη σύνθεση των αντικειμένων με τα οποία οι δίιοι δορυφόροι συγκρούστηκαν.

Μια σημαντική ανακάλυψη του Γαλιλαίου ήταν η ύπαρξη μαγνητόσφαιρας στον Γανυμήδη, κάτι που σημαίνει ότι ο δορυφόρος αυτός έχει το δικό του μαγνητικό πεδίο. Λόγω του μαγνητικού αυτού πεδίου είναι πιθανή και η ύπαρξη ενός ρευστού πυρήνα από σίδηρο ή από αγώγιμο αλατισμένο νερό που βρίσκεται κάτω από τον παγωμένο φλοιό του. Άλλες πάλι μετρήσεις μας έδειξαν την πιθανή ύπαρξη ιονόσφαιρας ενώ κάτω από την ιονόσφαιρα πρέπει να υπάρχει και μια πολύ λεπτή και αραιή ατμόσφαιρα.

Γανυμήδης (μυθολογία)

Στην Ελληνική Μυθολογία, ο Γανυμήδης ήταν θεοποιημένος μυθικός νέος, περίφημος για την ομορφιά του, από την Τρωάδα. Ήταν πρίγκηπας της Τροίας, γιος του Τρωός, βασιλιά της Τροίας και της Καλλιρρόης, κόρης του θεού - ποταμού Σκάμανδρου. Ο Δίας μεταμορφώθηκε σε αετό και αρπάζοντάς τον, τον μετέφερε στον Όλυμπο, όπου του έδωσε αθανασία και έζησε αιώνια εκεί ως οινοχόος των θεών. Ως αποζημίωση, ο Δίας έστειλε τον Ερμή να προσφέρει για λογαριασμό του στον Τρώα, πατέρα του Γανυμήδη, ένα ζευγάρι άλογα γοργοπόδαρα σαν τον άνεμο κι ένα χρυσό κλήμα, έργο του Ηφαίστου.

Τον Γανυμήδη οι αρχαίοι τον ταύτισαν με το θεό των πηγών του Νείλου και τον έκαναν αστερισμό. Είναι ο Υδροχόος του ζωδιακού κύκλου και προσωποποιεί το ανεξάντλητο νερό των σύννεφων που γονιμοποιεί τη Γη.

Η γλυπτική τέχνη, η ποίηση, η ζωγραφική και η κωμωδία ασχολήθηκαν με τον μύθο του Γανυμήδη. Σήμερα σώζονται σε διάφορα μουσεία συμπλέγματα με κύριο ήρωα τον Γανυμήδη καθώς και τοιχογραφίες που ανακαλύφθηκαν στην Πομπηία με αυτό το θέμα. Και νεότεροι καλλιτέχνες όπως ο Τιτσιάνο, ο Μιχαήλ Άγγελος και ο Κορρέτζο ασχολήθηκαν με τον γοητευτικό μύθο της αρπαγής του πανώριου νέου. Το στεφάνι της Δάφνης, όπως αναφέρει ο Πεισίστρατος, του το παραχώρησε ο Δίας για τις υπηρεσίες που του προσέφερε το όμορφο βοσκόπουλο από την Τροία.

Υπάρχει όμως και η εκδοχή που μας δίνει ο Παυσανίας στα Κορινθιακά του. Επισκεπτόμενος την Φλιασία, η οποία συνορεύει με τη Σικυώνα, μας δίνει περιγραφή του πανάρχαιου ιερού άλσους των Φλιασίων. Μας αναφέρει πως για τους ντόπιους το συγκεκριμένο άλσος θεωρείτο τόπος αγιώτατος και ήταν αφιερωμένος στη θεά Γανυμήδαν.

Οι παλαιοί την αποκαλούσαν Γανυμήδαν, ενώ οι πιο νέοι σε ηλικία την ονόμαζαν Ήβη. Σύμφωνα με τον Παυσανία, αυτήν μνημονεύει ο Όμηρος στη μονομαχία του Μενελάου με τον Πάρη, λέγοντας πως είναι ο κεραστής των θεών. Στη θεά οι Φλιασίοι απέδιδαν πολλές τιμές, οι πιο σχετικές όμως είχαν να κάνουν με τους ικέτες, καθώς είχαν δώσει την άδεια να έρχονται στο ιερό αυτό οι κατηγορούμενοι κι αν απελευθερώνονταν από τα δεσμά τους, κρεμούσαν τις χειροπέδες στα δένδρα του άλσους.